اشاره
دو جوان عزیز ما با هدف مشترکِ تکامل مادّی و معنوی و با سرمایه عشق خدادادی، برای آغاز زندگی جدید خویش مهیا می‌شوند. خداوندِ حکیم، زن و شوهر را مکمّل یکدیگر قرار داده است. و متناسب با نیازهای گوناگونِ میدان زندگی، متفاوت آفریده است. در شکل گیری یک خانواده‌ی بالنده و موفّق و یک زندگی شیرین، « هنرِ تقسیم کار»، از اهمیّت بالایی برخوردار است. هر یک باری را متناسب با توانایی خویش بردارند، و ضمن اهمیّت دادن به نقش خویش به اهمیّت و حسّاسیّت نقش طرفِ مقابل هم ایمان داشته باشند و کاری را که به عهده می‌گیرند، با تمام توانِ خود و با سلیقه فراوان انجام دهند و هم زمان با همتای خود در تحقق نقش خاص او همفکری و همکاری نمایند.
در نحوه‌ی تقسیم کار و نقش مخصوص بانویِ خانه در اداره‌ی امور داخلی و درجه اهمیّت آن و نیز فعالیّت و کار بیرون منزل دیدگاه‌های متفاوت و سئوالات فراوانی وجود دارد.
« مرشد حکیم» ما در این باره نیز نکته‌هایی نغز و راهگشا دارند:

تقسیم کارها
وقتی دو نفر در کنار هم قرار می‌گیرند و همسر می‌شوند، بعضی از وظایف وجود دارد که بین اینها مشترک است. مانند کشیدن بارهای خانواده، همکاریهای گوناگونی که در راه بردن خانواده مؤثر است. اینها باید با هم همکاری کنند. این کارها بین زن و مرد مشترک است. حداکثر این است که تقسیم کار شود. گاهی تقسیم کار هم نمی‌کنند امّا بهترش این است که تقسیم کار هم بشود. بخشی از کارها را زن انجام می‌‌دهد، بخشی از کارها را مرد انجام می‌دهد. مثل همه‌ی همکاریهایی که وجود دارد؛ مثل همه‌ی همسنگریها.¹⁶⁵
در محیط خانواده، زن و شوهر با هم همکاری کنند. اگر شوهر یک مشکلی یا مضیقه‌ای دارد، زن با او بسازد، اگر زن داخل خانه یا در محیط کار یا هر جور که هست، دشواری دارد، شوهر باید به او کمک کند. خود را در سرنوشت همسر باید شریک بدانند، هر دوی آنها این را برای خاطر خدا انجام دهند.¹⁶⁶


به هم روحیّه بدهید
همکاری و کمک گاهی به این نیست که وارد حجم کار یکدیگر بشوند، نه. بلکه یکدیگر را روحاً تدارک کنند. مردها معمولاً با مسائل مشکل‌تری در جامعه برخورد دارند، زنها می‌توانند به آنها روحیّه بدهند. می‌توانند خستگیِ آنها را از تنشان بیرون کنند. به آنها تبسّم کنند و به آنها دلخوشی دهند. اگر چنانچه خانمها هم کاری بیرون از خانه دارند، باز مرد به آنها کمک کند و او را تقویت نماید.¹⁶⁷
مراد از همکاری، همکاریِ روحی است. اینکه زن ضرورتهای مرد را درک کند، فشار اخلاقی روی او وارد نیاورد، کاری نکند که او در امر زندگی مستأصل شود و خدای نکرده به راههای نادرست متوسّل بشود. او را به ایستادگی و مقاومت در میدانهای زندگی تشویق کند و تحریص نماید. اگر چنانچه کار او مستلزم این است که یک مقداری به وضع خانوادگی مثلاً رسیدگی کافی نداشته باشد، این را به رُخ او نکشد، اینها مهم است. اینها وظیفه‌هایی است از طرف زن، از طرف مرد هم وظیفه است که ضرورتهای زن را درک کند، احساسات او را بفهمد و نسبت به حال او غافل نباشد.¹⁶⁸

 
زمینه سازی برای موفقیت
پسر اگر می‌بیند دختر در راه انجام تکالیف اسلامیِ خودش، یک قدم خیری می‌خواهد بردارد، وسایل را برایش فراهم بکند و مانع تراشی نکند. بعضی دخترها هستند می‌خواهند فرض کنید ادامه تحصیل بدهند، درس دین بخوانند، با قرآن آشنا بشوند، کارهای خیر بکنند و در بعضی از امور خیریه شرکت داشته باشند. شوهرانشان گاهی نسبت به اینها بداخلاقی می‌کنند که ما حوصله این کارها را نداریم! ما زن گرفته‌ایم که زندگی کنیم. نمی‌گذارند این دختر به کار خیر برسد. به عکس بعضی از مردها می‌خواهند صدقات جاریه بدهند، می‌خواهند شرکت در مسائل گوناگون داشته باشند دختر مانع می‌شود.¹⁶⁹


شرط مهمِّ فعالیّت اجتماعی خانمها
بعضیها از ما می‌پرسند: شما موافقید زنها بروند کار کنند؟ ما می‌گوییم: البته، ما با بیکاری خانمها مخالفیم؛ زن اصلاً باید کار کند. البته کار دو جور است: یکی کارِ داخل خانه و یکی کار بیرون خانه، هر دو کار است؛ اگر کسی استعداد دارد در کارهای مربوط به بیرون منزل، باید انجام بدهد، خیلی هم خوب است. منتها یک شرط دارد، باید جوری باشد که این اشتغال ـ حتی در داخل خانه ـ به پیوند زن و شوهر لطمه‌ای نزند. بعضی از خانمها هستند که خودشان را از صبح تا شب می‌کشند بعد که مرد به خانه می‌آید، حوصله یک لبخند زدن به او را هم ندارد. این هم بد است. کار خانه را باید کرد اما نه آنقدری که این کارخانه به انهدام خانواده منتهی بشود.¹⁷⁰
زن اگر خواست برود کار کند، این اشکالی ندارد، اسلام هم مانع نیست. امّا این وظیفه‌ی او نیست. این بر او واجب و لازم نیست. چیزی که بر او واجب است، عبارتست از حفظ فضای حیاتی برای مجموع این خانواده.¹⁷¹


تشویق یکدیگر در میدان مسابقه‌ی خیرات
در همه‌ی احوال و اوضاع رعایت همدیگر را بکنید، به هم کمک کنید، عون و بازوی همدیگر باشید، بخصوص در راه خدا و در راه انجام وظیفه. چه پسر در راه خداست، دختر به او کمک کند. چه دختر در راه انجام وظیفه و در راه خداست، پسر به او کمک کند. هر کدام مجاهدت می‌کنند، آن دیگری به او کمک کند.¹⁷²
اگر پسر در کارِ علم و در تلاش و مجاهدت در ارگانهای جمهوری اسلامی است، آن خانم با او همکاری کند که بتواند کارش را راحت انجام بدهد. مردها و پسرها به زنهایشان فرصت بدهند تا زنها هم بتوانند در این میدانهای مسابقه‌ی معنویت وارد شوند. اگر می‌خواهند تحصیلِ علم کنند، بتوانند. اگر هم می‌خواهند در کارهای اجتماعی وارد شوند، بتوانند.¹⁷³
زن و شوهر کوشش کنند یکدیگر را به راه خدا هدایت کنند. یکدیگر را در راه مستقیم نگه دارند و حفظ کنند. این « تواصَوا بالحقِّ و تواصَوا بالصَّبرِ »[1]را که خاصیّت مسلمانی است و مهمترین خصوصیت ایمان است، مدّنظر داشته باشند.¹⁷⁴
هر دو به یکدیگر نسبت به دیندار بودنشان و رعایت تقوی کمک کنند. یعنی مرد کمک کند که زنش بتواند دیندار باشد و رعایت تقوی را بکند. زن هم کمک کند که مرد بتواند دیندار باشد و بتواند پاکدامن بماند و بتواند با تقوی حرکت کند.¹⁷⁵
منظور از کمک فقط شستن ظرف و ... نیست، البته اینها هم کمک است ولی منظور بیشتر کمک روحی است. کمک معنوی و فکری است. در راه اسلام یکدیگر را ثابت قدم بدارند، همدیگر را توصیه به تقوی و صبر و توصیه به دینداری، توصیه به عفاف، توصیه به قناعت، توصیه به ساده زیستی و ... کنند. با هم همکاری کنند تا بتوانند ان شاء الله به بهترین وجهی بگذرانند.¹⁷⁶

 
غمخواری، کمک واقعی
کمک واقعی به دیگری، این است که دو نفر غمها را از دل هم برطرف کنند. هر کسی در دوره‌ی زندگیش گرفتاری پیدا می‌کند، غمی پیدا می‌کند، ابهامی پیدا می‌کند، تردیدی پیدا می‌کند. هر کدام از دو نفر، در چنین موقعیتی باید به کمک همسرش بشتابد و به او کمک کند. غم را از دل او بردارد، او را راهنمایی کند. اشتباه او را برطرف کند. اگر می‌بیند خطایی دارد از او سر می‌زند جلوی او را بگیرد.¹⁷⁷

 
 
اهمیّت فراوان مدیریت کدبانو
وظایف داخل خانه‌ی زنان، نه اهمیّتش کمتر از وظایف بیرونی است و نه اینکه زحمتش کمتر است. شاید زحمتش بیشتر هم باشد. او هم برای اینکه این محیط را اداره کند، به تلاش و کوشش احتیاج دارد. چون مدیر داخل خانه زنان هستند. آن کسی که اداره می‌کند، کدبانو، یعنی آن کسی که محیط خانواده تحت اشراف اوست. تحت نظارت و تدبیر و مدیریت اوست. خیلی کار پر زحمتی است. خیلی کار ظریفی است. فقط هم ظرافتِ زنانه از عهده‌ی انجام این کار بر می‌آید. هیچ مردی امکان ندارد بتواند این ظرافتها را رعایت کند.¹⁷⁸
زن توی خانه بیکار نیست. یک عدّه‌ای خیال می‌کنند زن در خانه بیکار است. نخیر، زن توی خانه، بیشترین و سخت‌ترین و ظریف‌ترین کارها را انجام می‌دهد.¹⁷⁹
برخی فکر می‌کنند اگر زنی مثلاً کارش عبارت شد از همان کارِ خانه، این اهانت به زن است؛ نه! هیچ اهانت نیست. بلکه مهمترین کار برای زن این است که زندگی را سرِ پا نگهدارد.¹⁸⁰


بچّه داری، هنر بزرگ
بعضی از کارهای خانه خیلی سخت است. بچّه‌داری از آن کارهای سخت است. شما هر کاری را در نظر بگیرید که خیلی دشوار باشد، در مقابلِ بچه داری در واقع آسان است. بچه داری هنرِ خیلی بزرگی است. مردها یک روز هم نمی‌توانند این کار را انجام دهند. زنها با دقّت، با حوصله و با ظرافت این کارِ بزرگ را انجام می‌دهند. خدای متعال، در غریزه‌ی آنها این توان را قرار داده است. ولی همین بچه داری کار سختی است که انسان را فرسوده می‌کند و واقعاً از پا می‌اندازد.¹⁸¹

 
جمعِ بین کار و زندگی
جوانانی که مشغول کاری در راه خدا هستند، با گرفتن همسر، با ازدواج، نباید کارشان را متوقف کنند.¹⁸²
ما به مردها همیشه سفارش می‌کنیم وقتی کار دارند، اشتغال دارند، از خانه و زندگی قهر نکنند. بعضیها صبح اول وقت می‌روند بیرون تا ساعت 10 شب.
نه! ما معمولاً به کسانی که برایشان ممکن است سفارش می‌کنیم حتی ظهرها را بروند با زن و بچه‌شان باشند. در محیطِ خانوادگی، غذایشان را بخورند، یک ساعتی با هم باشند، بعد بیایند دنبال کارشان، باز حتماً در زمان مناسب، اول شب بروند بچه‌ها را ببینند، ملاقات خانوادگیِ حقیقی داشته باشند.¹⁸³


زن قوی‌تر از مرد است!
این آقایان که می‌بینید ماشاء الله یال و کوپالی دارند، اینها همه‌اش ظاهر است، جسم قوی است، امّا از لحاظ پیچیدگیِ ذهنی و در زمینه‌های احساسی و عاطفی، زن قوی‌تر از مرد است، قدرت تحمّلش زیاد است، راهها را بلد است ... طبیعت زن این است. اغلبِ زنها، البته ممکن است بعضی از زنها هم این طور نباشند؛ غرض اینکه خانمها بهتر می‌توانند در این مصافِ دوستانه بر عواملِ سردی، فایق بیایند. با یک مقدار خوش اخلاقی کردن، با ابرازهایی که هست این کار بکنند. مرد را بکشانند به آن جایی که باید قرار بگیرد، تا ان شاء الله زندگی شیرین‌تر شود.¹⁸⁴


به حضرت زهرا^{سلام الله علیها} بنگرید
این وضع زندگی حضرت زهرا ^{سلام الله علیها} است از لحاظ سادگی مراسم ازدواج و بعد هم زندگی آن بزرگوار، آن زندگی فقیرانه و زاهدانه، آن اتاق آن چنانی، آن فرشی که لابد همه شما شنیده‌اید. کار توی خانه، در مقابل تلاشهای فراوان و صبر بر شوهری مثل حضرت امیر المؤمنین ^{علیه السلام} که در تمام مدت زندگیشان، حضرت مشغول کار و فعالیت بودند. یعنی هر چه جنگ بود، علی بن ابیطالب ^{علیه السلام} جلوتر از همه بود. هر چه کار مهم بود اوّل از همه علی بن ابیطالب ^{علیه السلام} جلودار بود. حدود 10 سال هم با یکدیگر زندگی کردند. توجّه می‌کنید؟ در ظرف این 10 سال شما ببینید که این شوهرِ جوان چقدر توانسته به زن و بچه‌اش، به معنای بشری و معمولی برسد؟ بر یک چنین زندگی، صبر کردن، بر آن فقر و سختی صبر کردن، آن جهاد بزرگ را انجام دادن و آنچنان فرزندانی تربیت کردن و آن فداکاریهای عظیمی که حضرت زهرا ^{سلام الله علیها} انجام دادند و شما هم مقداری از آنها را شنیده‌اید، همگی الگوست.
حالا، دختران ما باید فاطمه زهرا ^{سلام الله علیها} را الگو قرار دهند، پسرهای ما هم باید حضرت زهرا ^{سلام الله علیها} و امیر المؤمنین ^{علیه السلام} را الگو قرار دهند.¹⁸⁵




منابع:
 
165. خطبه‌ی عقد مورخه‌ی 22/12/1378
166. خطبه‌ی عقد مورخه‌ی 15/1/1378
167. خطبه‌ی عقد مورخه‌ی 15/1/1378
168. خطبه‌ی عقد مورخه‌ی 10/2/1375
169. خطبه‌ی عقد مورخه‌ی 5/8/1375
170. خطبه‌ی عقد مورخه‌ی 12/11/1372
171. خطبه‌ی عقد مورخه‌ی 8/3/1381
172. خطبه‌ی عقد مورخه‌ی 11/5/1374
173. خطبه‌ی عقد مورخه‌ی 5/1/1372
174. خطبه‌ی عقد مورخه‌ی 8/5/1374
175. خطبه‌ی عقد مورخه‌ی 2/1/1378
176. خطبه‌ی عقد مورخه‌ی 13/12/1377
177. خطبه‌ی عقد مورخه‌ی 2/9/1378
178. خطبه‌ی عقد مورخه‌ی 6/6/1381
179. خطبه‌ی عقد مورخه‌ی 18/12/1376
180. خطبه‌ی عقد مورخه‌ی 8/3/1381
181. خطبه‌ی عقد مورخه‌ی 22/8/1374
182. خطبه‌ی عقد مورخه‌ی 19/9/1371
183. خطبه‌ی عقد مورخه‌ی 18/6/1376
184. خطبه‌ی عقد مورخه‌ی 24/1/1378
185. خطبه‌ی عقد مورخه‌ی 24/9/1376
 

---