همزمان با لیالی قدر و نزول کلام‌الله مجید، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، جهت دسترسی آسان‌تر مخاطبان به اندیشه‌های قرآنی و حدیثی رهبر انقلاب اسلامی، صفحات قرآن، حدیث و نهج‌البلاغه خود را رونمایی کرد. متن زیر، چرایی و چیستی این صفحه را توضیح می‌دهد:

چرایی و بیان ضرورت پروژه
آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان رهبر انقلاب اسلامی، هم فقیهی دین‌شناس و هم آگاه به زمانه و سرآمد در تحلیل و بررسی موضوعات و مسائل روز و جهان اسلام هستند. علاوه بر دو شاخصه‌ی دین‌شناسی و موضوع‌شناسی، گستره‌ی مطالعاتی ایشان در حوزه‌های گوناگون سبب شده که در تفسیر و استفاده از آیات قرآن و روایات اهل بیت علیهم‌السلام به نکات ارزشمند و نوینی اشاره ‌کنند؛ نکاتی که می‌توان ظرافت‌های فقه‌الحدیثی و تفسیری ایشان را در آنها آشکارا مشاهده کرد.

سایت Khamenei.ir می‌کوشد بانک اطلاعات جامعی از اندیشه‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی مدظله‌العالی را در فضای سایبر راه‌اندازی کند تا گستره‌ی وسیعی از کاربران عادی و نیز پژوهشگران و متخصصان بتوانند با دقت، سرعت و سهولت به مطالب مورد نیاز خود در اندیشه‌های رهبر معظم دسترسی داشته باشند.

مهم‌ترین مظاهر و نمودهای مدیریتی و عملکردی رهبر انقلاب در بیانات و پیام‌های ایشان انعکاس یافته است. لذا استفاده‌های ایشان از معارف دست اول دینی و نصوص اسلامی -یعنی کتاب خدا و سنت- در لابه‌لای بیانات و پیام‌هاشان، نمایانگر مبانی اسلامی اداره‌ی جامعه‌ی اسلامی است و از این رو منبع ارزشمندی برای تمامی پژوهشگران حوزه‌ی معارف اسلامی و حتی گسترده‌تر از آن پژوهشگران علوم انسانی و اجتماعی خواهد بود.

با جمع‌آوری آیات و روایات به کار رفته در بیانات رهبر انقلاب، بخشی از بانک اندیشه‌های ایشان در دسترس مخاطبان قرار خواهد گرفت. در این صورت می‌توان نگاه و ظرافت‌هایی را مشاهده کرد که ایشان در استفاده از معارف دینی در کلامشان به کار می‌برند و سپس به فراخور نیاز از آنها بهره‌ گرفت. همچنین می‌توان اولویت‌های معارفی امروز انقلاب اسلامی و جهان اسلام را از آیات و احادیثی که رهبر انقلاب در کلام خود مطرح کرده‌اند و همچنین میزان تکرار و زاویه‌نگاه به آنها را،‌ کشف کرد و بر اساس آنها پژوهش‌هایی را در سطوح مختلف انجام داد.

بر این اساس، استخراج و دسته‌بندی تمامی استفاده‌هایی که رهبری معظم از نصوص دینی داشته‌اند و نیز ارائه‌ی کارآمد آنان به مخاطبان، اهمیتی بسزا دارد. این خدمت پژوهشی پژوهشگران، اساتید و دانشجویان را برای تعریف و اجرای پژوهش‌های دیگر کمک خواهد کرد.

بدون وجود چنین سامانه‌ای، اگر پژوهشگری بخواهد در اندیشه‌های رهبر انقلاب هر تحقیق یا پژوهشی انجام دهد، قسمت قابل توجهی از وقت او صرف جمع‌آوری اطلاعات و دسته‌بندی آن می‌شود. با استفاده از این بانک اطلاعات علاوه بر کاهش زمان استخراج مطالب، افزایش چشمگیر سطح کمّی و کیفی پژوهش‌های مبتنی بر اندیشه‌های رهبر انقلاب را شاهد خواهیم بود.

چیستی پروژه
این پروژه خدمتی از مؤسسه‌ی فرهنگی پژوهشی انقلاب اسلامی (دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای) برای علاقه‌مندان و پژوهشگران در حوزه‌ی قرآن و حدیث و نهج‌البلاغه در اندیشه‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی است.
در این پروژه هر فرازی که حاوی هرگونه استفاده‌ی معظم‌له از نصوص دینی، شامل کلام‌الله و بیانات از قول، فعل و تقریر معصومین ‌علیهم‌السلام -به زبان عربی یا فارسی- در آن صورت گرفته باشد، به عنوان فیش قرآنی، حدیثی و نهج‌البلاغه مد نظر قرار گرفته است. این فرازها پس از تقطیع از متن اصلی و همراه با حفظ عین همان متن اصلی، به صورت فیش‌های تحقیق در اختیار کاربران قرار گرفته‌ است. باید توجه داشت که نهج‌البلاغه نیز از نوع مباحث روایی است، اما چون رهبر انقلاب عنایت ویژه‌ای به نهج‌البلاغه دارند و استفاده‌های زیادی از آن می‌کنند، این بخش را از مباحث روایی جدا کرده‌ایم.

در این صفحه علاوه بر ارائه‌ی اصل فیش‌ها، عناوین محتوایی هر فیش، نمایه‌های هر فیش و در صورت لزوم مصادر (منابع) هر یک از فیش‌ها نیز در اختیار مخاطبان قرار می‌گیرد. حجم بیاناتی که فیش‌ آن استخراج شده، تمام بیانات معظم له نیست، بلکه بیانات و پیا‌م‌هایی است که در سایت Khamenei.ir منتشر شده است. لذا هر زمان که بیانات جدیدی از ایشان منتشر شود، فیش‌های آن بیانات در این قسمت نیز افزوده می‌شود.

نمایه‌ها و مداخل‌ موضوعی
در این پروژه به هرگونه اصطلاح یا کلیدواژه‌ای که نشان‌دهنده‌ی مقدار قابل توجهی از اطلاعات درباره‌ی آن اصطلاح در فیش استخراج شده باشد، نمایه می‌گوییم. علاوه بر این، مدخل‌های موضوعی صفحات قرآن، حدیث و نهج‌البلاغه نیز بر اساس نمایه‌های فیش‌ها استخراج و تنظیم شده ‌است. در فاز اول راه‌اندازی این صفحه، مداخل موضوعی صرفاً بر اساس ترتیب الفبایی به کاربران ارائه شده و نمایش درخت موضوعی مداخل در مراحل بعدی برای کاربران امکان‌پذیر خواهد شد.

در هر قسمت از صفحات قرآن و حدیث و نهج‌‌البلاغه قسمتی به عنوان «موضوعی» قرار دارد که شامل موضوعات موجود در فیش‌ها است. مثلاً اگر کاربر بخواهد موضوعی را فقط در فیش‌های قرآنی جست‌وجو کند، می‌تواند در قسمت قرآن آن را انتخاب کند و روی آن کلیک کند و فیش‌های مربوط به آن را ببیند. البته اگر کاربری بخواهد تمام فیش‌های یک موضوع را در تمام قسمت‌های قرآن و حدیث و نهج‌البلاغه مشاهده کند، می‌تواند موضوعش را در صفحه‌ی اول بیانات جست‌وجو کند.

همچنین برای تسهیل بیشتر دسترسی کاربران به موضوات مورد نظرشان، امکان جست‌وجو در مداخل موضوعی نیز فراهم آمده است. این موتور جست‌وجو هوشمند است و حتی در صورت نوشتن واژگان مرتبط و مترادف نیز مداخل مربوط به کاربران معرفی خواهد شد. در فهرست مداخل‌ موضوعی، مترادفات و همچنین واژگان مرتبط با هر موضوع نیز مشخص شده ‌است.

نکته‌ی قابل ذکر درباره‌ی هر یک از موضوعات و نمایه‌ها این است که در ذیل هر یک از موضوعات، لزوماً آیات و احادیثی گردآوری نشده‌که مستقیماً درباره‌ی موضوع باشند، بلکه این محتوای فیش‌ها است که لزوماً مرتبط با موضوع هستند. آیات و روایات مذکور در فیش‌ها ممکن است گاهی با چند واسطه با موضوع مورد نظر ارتباط پیدا کنند.

بنابراین مجدداً تأکید می‌کنیم که در بانک موضوعی این صفحات، دسته‌بندی موضوعی آیات و احادیث را ارائه نداده‌ایم، بلکه دسته‌بندی موضوعی فیش‌هایی ارائه شده است که حاوی آیات و روایات هستند. کاربران همچنین می‌توانند پس از مشاهده‌ی هر فیش، کلیه‌ی نمایه‌های مربوط به آن فیش را در شناسنامه‌ی فیش مشاهده نمایند.

عنوان (تیتر)
برای هر فیش یک عنوان (تیتر) در نظر گرفته شده است. عنوان‌گذاری مورد نظر ما، در حقیقت نوعی نمایه‌ی‌ فیش است. به این معنی که این نمایه بنا است که معرف محتوای اصلی فیش مورد نظر ما باشد. در حقیقت این نمایه علاوه بر مشخص کردن موضوع اصلی، گویای وجهی از موضوع است که مورد بررسی رهبر انقلاب قرار گرفته و بنا است که به مخاطب این امکان را بدهد تا پیش از خواندن فیش، از محتوای آن اطلاع پیدا کند.

قرآن
در قسمت قرآن، تمام استفاده‌هایی استخراج شده است که رهبر انقلاب از قرآن کریم در بیانات و پیام‌هاشان داشته‌اند. این بخش صرفاً تفسیر رهبر انقلاب نیست، بلکه جایی هم که از آیه‌ای به عنوان مؤید، شاهد یا به هر منظور دیگر که در بیانات آمده، استخراج شده است.
در قسمت «سوره‌» تمام سوره‌های قرآن قرار ندارد، بلکه آیه‌هایی آمده است که رهبر انقلاب در کلامشان استفاده کرده‌اند. در قسمت «ترجمه آیات قرآن» از ترجمه‌ی آیت‌الله مکارم شیرازی استفاده گرفته‌ایم.

در قسمت «حدیث» تمام روایاتی آمده است که رهبر انقلاب در بیاناتشان به نحوی از آن استفاده کرده‌اند. باید توجه داشت که گاهی ایشان متن کامل روایت را نقل نکرده‌اند. لذا نقل کامل روایت در صورت امکان آورده‌ شده است. در جاهایی که اصل حدیث نیز بسیار طولانی بود، تقطیعی از حدیث ارائه شده است. االبته با علامت (...) قسمت تقطیع شده را مشخص کرده‌ایم.
در این پروژه کوشیده‌ایم تا تمام روایاتی را که رهبر انقلاب در بیانات استفاده می‌کنند، از مصادر حدیثی معتبر شیعه و اهل سنت مصدریابی کنیم. برای هر حدیث سعی شده تا حداقل سه مصدر معتبر ذکر شود. در مصدریابی سند حدیث،‌ متن عربی و ترجمه‌ی فارسی را نیز در فیش ارائه داده‌ایم.

در این پروژه تمام مصادر کتب شیعه از نرم‌افزارهای نور وابسته به مرکز تحقیقات علوم اسلامی و تمام مصادر اهل سنت را از نرم‌افزار کتابخانه ‌(مکتبه) اهل‌بیت علیهم‌السلام وابسته به مرکز معجم فقهی و مرکز پژوهش‌های اسلامی المصطفی استخراج کرده‌ایم. لذا شماره‌ی صفحه‌ای که ما به آن ارجاع داده‌ایم، متناسب با نسخه‌ای است که در این نرم‌افزارها آمده است.


نهج‌البلاغه https://farsi.khamenei.ir/speech-nahj
تمام استفاده‌ها و کاربردهای رهبر انقلاب از نهج‌البلاغه در کلام ایشان، در بخش نهج‌البلاغه‌ی این پروژه آمده است. در مصدر نهج‌البلاغه برای شمارگان‌ خطبه‌ها‌ و نامه‌ها و حکمت‌ها از نسخه‌ی دکتر صبحی الصالح بهره برده‌ایم. برای ترجمه نیز از ترجمه‌ی حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسین انصاریان استفاده کرده‌ایم.

در مواردی که رهبر انقلاب فرازی از نهج‌البلاغه را ‌خوانده‌اند، اگر اصل متنی در نهج‌البلاغه آمده کوتاه باشد، تمام آن نقل شده و در صورت بلند بودن، اصل متن تقطیع شده است. البته در سایت با کلیک بر قسمت تقطیع شده می‌توان تمام آن سند را مشاهده نمود.

»  کاربران می‌توانند از طریق صفحه بیانات سایت (https://farsi.khamenei.ir/speech) به صفحات جدید دست پیدا کرده و یا مستقیما از طریق آدرس‌های ذیل به هر یک از صفحات مراجعه نمایند:

صفحه نهج‌البلاغه: https://farsi.khamenei.ir/speech-nahj

صفحه قرآن: https://farsi.khamenei.ir/speech-quran

صفحه حدیث: https://farsi.khamenei.ir/speech-hadis