1389/12/25
گفتاری از دکتر حدادعادل درباره مرحوم ایرج افشار
ایرج افشار، از شخصیت‌های بزرگ ادبی و ایران‌شناسی کشور در هفته گذشته دیده از جهان فروبست. رهبر انقلاب با شنیدن خبر درگذشت وی گفتند: «ایرج افشار ایران‌شناسی برجسته و پرکار بود.» متن زیر گفتاری است از دکتر حدادعادل، مشاور عالی رهبر انقلاب در عرصه فرهنگ و رئیس فرهنگستان زبان فارسی که درباره خصوصیات مرحوم ایرج افشار بیان شده است.
شادروان ایرج افشار بیش از شش دهه در عرصه ایران‌شناسی فعالیت بی‌وقفه داشت. او به هر آنچه به ایران و فرهنگ ایرانی مربوط می‌شد، دلبستگی داشت و این دلبستگی با دانشی عمیق و دقیق همراه بود. ایرج افشار در عین حال که از غیرت ایرانی سرشار بود از تعصب‌های غیر منطقی به دور بود. او یک کتاب‌شناس و نسخه‌شناس درجه اول بود و سالیان طولانی با مرحوم محمدتقی دانش‌پژوه، آثار بسیاری از گذشتگان را تصحیح کرده و به چاپ رساند.
مرحوم افشار سرزمین ایران را به خوبی می‌شناخت و بسیاری از مناطق دوردست و روستایی و کوهستانی ایران را با پای پیاده طی کرد. او سالیان دراز، مجله راهنمای کتاب را در نقد و معرفی کتاب در ایران منتشر کرد. این مجله در دوره طولانی انتشار خود، مرجع و مأخذ بی‌بدیلی در کتاب‌شناسی ایران بود. همچنین با همکاری دوستان دانشمند خود توانست مجله فرهنگ «ایران‌زمین» را طی سالیان طولانی منتشر کند. این ایران‌شناس، به اسناد تاریخی علاقه فراوان داشت و هر چیز که نام و نشان و رنگ و بویی از ایران و فرهنگ ایرانی داشت، نزد او عزیز و قابل مطالعه بود.
هیچ‌کس به اندازه مرحوم افشار، ایران‌شناسان غیر ایرانی را نمی‌شناخت و در دهه‌های اخیر، کسی - چه در داخل و چه خارج از ایران- به اندازه او در ایران‌شناسی شناخته‌شده نبود.
آثار منتشرشده توسط او به سیصد جلد می‌رسد و شمار مقالات و یادداشت‌هایی آن مرحوم از چندهزار افزون است. علاقمندان به فرهنگ ایران، سال و ماهی نبود که از او کتاب یا مقاله‌ای نخوانند و از نوشته‌های او بهره‌ای نبرند. مرحوم افشار قلمی روان و نثری دلپذیر داشت. کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران یکی از خدمات ماندگار اوست که در احداث آن نقش مؤثری داشت و ادراه آن طی سالیان طولانی زیر نظر او بود.
وی با نظارت بر موقوفات پدرش دکتر محمود افشار، عواید آن موقوفه را صرف انتشار کتاب‌هایی مربوط به فرهنگ ایران کرد و سالانه مبلغ قابل توجهی به عنوان جایزه به ایران‌شناسان برگزیده ایرانی و غیر ایرانی اعطا می‌کرد.
درگذشت او برای همه دوستداران ایران اندوه‌زا است. از خداوند بزرگ، طلب رحمت و مغفرت، برای این استاد و ایران‌شناس برجسته مسئلت می‌کنیم و فقدان او را به بازماندگان، دوستان، همکاران و شاگردانش تسلیت می‌گوییم.
شادروان ایرج افشار بیش از شش دهه در عرصه ایران‌شناسی فعالیت بی‌وقفه داشت. او به هر آنچه به ایران و فرهنگ ایرانی مربوط می‌شد، دلبستگی داشت و این دلبستگی با دانشی عمیق و دقیق همراه بود. ایرج افشار در عین حال که از غیرت ایرانی سرشار بود از تعصب‌های غیر منطقی به دور بود. او یک کتاب‌شناس و نسخه‌شناس درجه اول بود و سالیان طولانی با مرحوم محمدتقی دانش‌پژوه، آثار بسیاری از گذشتگان را تصحیح کرده و به چاپ رساند.
مرحوم افشار سرزمین ایران را به خوبی می‌شناخت و بسیاری از مناطق دوردست و روستایی و کوهستانی ایران را با پای پیاده طی کرد. او سالیان دراز، مجله راهنمای کتاب را در نقد و معرفی کتاب در ایران منتشر کرد. این مجله در دوره طولانی انتشار خود، مرجع و مأخذ بی‌بدیلی در کتاب‌شناسی ایران بود. همچنین با همکاری دوستان دانشمند خود توانست مجله فرهنگ «ایران‌زمین» را طی سالیان طولانی منتشر کند. این ایران‌شناس، به اسناد تاریخی علاقه فراوان داشت و هر چیز که نام و نشان و رنگ و بویی از ایران و فرهنگ ایرانی داشت، نزد او عزیز و قابل مطالعه بود.
هیچ‌کس به اندازه مرحوم افشار، ایران‌شناسان غیر ایرانی را نمی‌شناخت و در دهه‌های اخیر، کسی - چه در داخل و چه خارج از ایران- به اندازه او در ایران‌شناسی شناخته‌شده نبود.
آثار منتشرشده توسط او به سیصد جلد می‌رسد و شمار مقالات و یادداشت‌هایی آن مرحوم از چندهزار افزون است. علاقمندان به فرهنگ ایران، سال و ماهی نبود که از او کتاب یا مقاله‌ای نخوانند و از نوشته‌های او بهره‌ای نبرند. مرحوم افشار قلمی روان و نثری دلپذیر داشت. کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران یکی از خدمات ماندگار اوست که در احداث آن نقش مؤثری داشت و ادراه آن طی سالیان طولانی زیر نظر او بود.
وی با نظارت بر موقوفات پدرش دکتر محمود افشار، عواید آن موقوفه را صرف انتشار کتاب‌هایی مربوط به فرهنگ ایران کرد و سالانه مبلغ قابل توجهی به عنوان جایزه به ایران‌شناسان برگزیده ایرانی و غیر ایرانی اعطا می‌کرد.
درگذشت او برای همه دوستداران ایران اندوه‌زا است. از خداوند بزرگ، طلب رحمت و مغفرت، برای این استاد و ایران‌شناس برجسته مسئلت می‌کنیم و فقدان او را به بازماندگان، دوستان، همکاران و شاگردانش تسلیت می‌گوییم.