1389/07/22
مساجد و نقشآفرینی در جامعه
نقش امامان جماعت را به رسمیت بشناسیم
رهبر انقلاب در پیامی به نوزدهمین اجلاس سراسری نماز، با یادآوری جایگاه اجتماعی مسجد، تأکید کردند که مساجد توجه اساسی به کارکردهای خود در جامعه داشته باشند. همچنین ضرورت آمادهسازی امامان جماعت مساجد برای نقشآفرینی بهتر، از محورهای سخنان ایشان بود. سخنان حجتالاسلام و المسلمین حاتمپوری را دربارهی این پیام میخوانیم.
مسجد در عربی بهمعنای محل سجده است که بارها در قرآن مجید مورد اشاره قرار گرفته و از سوی دیگر، بالاترین مرتبهی عبادت نیز همان مرحله سجده در مقابل پروردگار است. از این رو این محل عبادت «مسجد» نام گرفته است.
مسجد و کارویژههای مختلف
در اجلاس سراسری نماز، رهبر معظم انقلاب پیامی صادر فرمودند که بهطور قطع منشأ اثرات فراوانی در حوزههای کارکردی مساجد و نقطهی عطفی در نگاه عمومی به حوزهی فعالیتها و اثرگذاری مساجد خواهد بود. نکتهی حائز اهمیت در ابتدای این پیام، یادآوری رویکرد پیامبر اکرم(ص) در «مسجد قبا» و «مسجد النبی(ص)» که این مسئله توجهات را به روش و سنت پیامبر(ص) جلب میکند. سنتی که در آن از دکةالقضاء و مسایل سیاسی و نصب استانداران گرفته تا مسائل دیگر عمومی و اجتماعی در مسجد تدبیر میشد.
همچنین عبارت زیبایی که در پیام اشاره شد، عبارت «جایگاه عبادت و پایگاه سیاست» بود. تعبیری که توسط رهبر معظم انقلاب به عنوان دو مسألهی بههم پیوسته مطرح شد.
این پیام براساس مبانی انقلاب اسلامی و آرمانهای متعالی امام راحل در خصوص «مسجد» صادر شده است، زیرا که حیات اولیهی نظام نیز در مساجد صورت گرفته است. چنانچه امام خمینی(ره) نیز فرمودهاند: «ما انقلاب کردیم برای ادارهی مسجد» و این به این معناست که همهی شهادتها و شهامتها، مقدمهای بوده است تا ما بتوانیم مساجد را اداره کنیم. بنابراین باید به کارکردهای کلان و صحیح مساجد توجه کرد.
نقش امام جماعت را به رسمیت بشناسیم
با در نظر گرفتن این کارکردها باید برنامههای جامع و فراگیرتری برای مساجد تدوین نموده و به مرحلهی اجرا رساند. بهطور مثال با ایجاد کانونهای مختلفی مثل قرضالحسنهها و کانونهای مشاوره و همچنین برپایی جلساتی با حضور مسئولان و نمازگزاران برای حل مشکلات جاری و... میتوان مساجد را به کانون توجهات عمومی تبدیل کرد. شاید امکان ارتباط مردم با مسئولان در محیطهای اداری دشوار باشد اما اگر در مساجد -به عنوان محیطی صمیمی- فرصتهایی فراهم کنیم تا مسئولان محلی و حتی مسئولان بلندپایه در میان مردم حضور یابند تا مردم در خصوص مشکلات خود با آنان گفتوگو کنند، میتوانیم از این فضای معنوی و ارزشمند، بهترین استفاده را ببریم. البته در زمینهی ارتباط مسئولین با مردم، شاهد تجارب موفقی در برخی مساجد کشور بودهایم.
از سوی دیگر، در پیام رهبر معظم انقلاب به نقش امام جماعت به عنوان مدیر مسجد تأکید ویژه ای شد که این مسأله، روحی تازه در انگیزهی ائمهی جماعات داشته و خواهد داشت. البته از آن سو نیز باید همهی نهادها و دستگاهها در حوزههای کاری خودشان و در عمل نقش مهم و محوری امام جماعت را به رسمیت بشناسند تا امام جماعت از توان بالاتری در ادارهی امور مسجد برخوردار باشد.
با توجه به ویژگیهای اشارهشده در خصوص ائمهی جماعات، توانمندتر کردن آنها با آموزشهای لازم و کاربردی از زمان تحصیل در حوزههای علمیه و در مراحل بعد از طریق نهادهای مسئول مثل مرکز رسیدگی به امور مساجد نیز از جمله تکالیفی است که باید بدان توجه جدی شود.
مسجد در عربی بهمعنای محل سجده است که بارها در قرآن مجید مورد اشاره قرار گرفته و از سوی دیگر، بالاترین مرتبهی عبادت نیز همان مرحله سجده در مقابل پروردگار است. از این رو این محل عبادت «مسجد» نام گرفته است.
مسجد و کارویژههای مختلف
در اجلاس سراسری نماز، رهبر معظم انقلاب پیامی صادر فرمودند که بهطور قطع منشأ اثرات فراوانی در حوزههای کارکردی مساجد و نقطهی عطفی در نگاه عمومی به حوزهی فعالیتها و اثرگذاری مساجد خواهد بود. نکتهی حائز اهمیت در ابتدای این پیام، یادآوری رویکرد پیامبر اکرم(ص) در «مسجد قبا» و «مسجد النبی(ص)» که این مسئله توجهات را به روش و سنت پیامبر(ص) جلب میکند. سنتی که در آن از دکةالقضاء و مسایل سیاسی و نصب استانداران گرفته تا مسائل دیگر عمومی و اجتماعی در مسجد تدبیر میشد.
همچنین عبارت زیبایی که در پیام اشاره شد، عبارت «جایگاه عبادت و پایگاه سیاست» بود. تعبیری که توسط رهبر معظم انقلاب به عنوان دو مسألهی بههم پیوسته مطرح شد.
این پیام براساس مبانی انقلاب اسلامی و آرمانهای متعالی امام راحل در خصوص «مسجد» صادر شده است، زیرا که حیات اولیهی نظام نیز در مساجد صورت گرفته است. چنانچه امام خمینی(ره) نیز فرمودهاند: «ما انقلاب کردیم برای ادارهی مسجد» و این به این معناست که همهی شهادتها و شهامتها، مقدمهای بوده است تا ما بتوانیم مساجد را اداره کنیم. بنابراین باید به کارکردهای کلان و صحیح مساجد توجه کرد.
نقش امام جماعت را به رسمیت بشناسیم
با در نظر گرفتن این کارکردها باید برنامههای جامع و فراگیرتری برای مساجد تدوین نموده و به مرحلهی اجرا رساند. بهطور مثال با ایجاد کانونهای مختلفی مثل قرضالحسنهها و کانونهای مشاوره و همچنین برپایی جلساتی با حضور مسئولان و نمازگزاران برای حل مشکلات جاری و... میتوان مساجد را به کانون توجهات عمومی تبدیل کرد. شاید امکان ارتباط مردم با مسئولان در محیطهای اداری دشوار باشد اما اگر در مساجد -به عنوان محیطی صمیمی- فرصتهایی فراهم کنیم تا مسئولان محلی و حتی مسئولان بلندپایه در میان مردم حضور یابند تا مردم در خصوص مشکلات خود با آنان گفتوگو کنند، میتوانیم از این فضای معنوی و ارزشمند، بهترین استفاده را ببریم. البته در زمینهی ارتباط مسئولین با مردم، شاهد تجارب موفقی در برخی مساجد کشور بودهایم.
از سوی دیگر، در پیام رهبر معظم انقلاب به نقش امام جماعت به عنوان مدیر مسجد تأکید ویژه ای شد که این مسأله، روحی تازه در انگیزهی ائمهی جماعات داشته و خواهد داشت. البته از آن سو نیز باید همهی نهادها و دستگاهها در حوزههای کاری خودشان و در عمل نقش مهم و محوری امام جماعت را به رسمیت بشناسند تا امام جماعت از توان بالاتری در ادارهی امور مسجد برخوردار باشد.
با توجه به ویژگیهای اشارهشده در خصوص ائمهی جماعات، توانمندتر کردن آنها با آموزشهای لازم و کاربردی از زمان تحصیل در حوزههای علمیه و در مراحل بعد از طریق نهادهای مسئول مثل مرکز رسیدگی به امور مساجد نیز از جمله تکالیفی است که باید بدان توجه جدی شود.