دستیابی به متنی قابل اعتماد و نیز نگاهی جامع به رویدادهای تاریخی، مقدماتی ضروری در بهره‌برداری از مطالعات تاریخی‌اند، اما کافی نیستند. گاه در فهم و تحلیل تاریخ، باید سؤالاتی مهم را دست‌مایه کشف عناصر پشت‌پرده جریان‌های تاریخی نمود که به صورت آشکار و صریح مورد توجه قرار نمی‌گیرند و در متون تاریخی خودنمایی نمی‌کنند. شیوه‌ای که تحت عنوان «تاریخ‌نگاری تحلیلی» مورد اشاره اهل فن است، معمولاً ناظر به همین مقصود در مواجهه با تاریخ و رویدادهای تاریخی است.

علاوه بر کتاب پیشوای صادق، متن چاپ شده سخنرانی دیگر ایشان با عنوان «پژوهشی در زندگی امام سجاد(ع)» (1361، دفتر مرکزی حزب جمهوری) نیز در این عرصه- یعنی تلاش برای آشکار ساختن وجوه پنهان حقایق تاریخی با واکاوی لایه‌های مختلف اسناد و مدارک موجود- مثال‌زدنی است.