آقای "جورج جرداق" نویسنده‌ی کتاب نامدار "صوت‌العدالة" که درباره‌ی امیرالمؤمنین علیه‌الصلاةوالسلام است، بین دو جمله که یکی از امیرالمؤمنین صادر شده است و یکی هم از جناب عمر- خلیفه‌ی دوم- مقایسه‌ای می‌کند. یک‌وقت چند نفر از استانداران یا ولات زمان جناب عمر پیش ایشان آمده بودند؛ و چون گزارشی علیه آن‌ها آمده بود، خلیفه را خشمگین کرده بود. خلیفه خطاب به آن‌ها جمله‌ی ماندگاری را گفته است: "إستعبدتم‌الناس و قد خلقهم‌الله أحراراً؟" مردم را به بردگی گرفته‌اید؛ در حالی که خدا مردم را آزاد آفریده است؟ جمله‌ی دیگری امیرالمؤمنین علیه‌الصلاة والسلام فرموده است که در نهج‌البلاغه آمده و آن این است: "لاتکن عبد غیرک و قد خلقک‌الله حراً" بنده‌ی غیرخودت مباش؛ خدا تو را آزاد آفریده است. جورج جرداق بین این دو جمله مقایسه می‌کند و می‌گوید جمله‌ی امیرالمؤمنین به مراتب برتر از جمله‌ی عمر است؛ زیرا عمر به کسانی این خطاب را می‌کرد که آزادی و حریت، در دست آن‌ها هیچ تضمینی نداشت؛ چون خود آن‌ها کسانی بودند که عمر می‌گفت: "إستعبدتم‌الناس"؛ مردم را به بردگی گرفته‌اید. مردم را به بردگی گرفته‌اید؛ حالا به آن‌ها آزادی بدهید. این یک‌طور حرف زدن است؛ یک‌طور دیگر آن است که امیرالمؤمنین به خود آن مردم خطاب می‌کند و در حقیقت ضمانت اجرا را در خود کلام می‌آورد: "لاتکن عبد غیرک و قد خلقک‌الله حرا"؛ بنده‌ی غیر خودت مباش، خدا تو را آزاد آفریده است.1377/06/12
لینک ثابت
