وقتی که پیامبر در سال هشتم هجری برای حجّ آخر - حجّة الوداع - به مکه رفته بودند، امیرالمؤمنین علیهالصّلاةوالسّلام در یمن مأموریت داشت. پیامبر آن حضرت را به یمن فرستاده بود، برای اینکه در آنجا دین را به یمنیها یاد دهد؛ زکات آنها را بگیرد و کمکشان کند. وقتی امیرالمؤمنین علیهالصّلاةوالسّلام شنید که پیامبر به حج رفته است، بهسرعت خود را به مکه رساند. از مردم یمن مبالغی زکات گرفته شده بود که در بین آنها مقداری حُلّه یمنی هم وجود داشت؛ یعنی لباسهای دوختِ یمنِ آن روز که بسیار مطلوب و مقبول بود. امیرالمؤمنین علیهالصّلاةوالسّلام فرصت نداشت که با این کاروان حرکت کند. او عجله داشت خودش را به پیامبر برساند؛ لذا یک نفر را در رأس کاروان گذاشت که آن اموال را بیاورد؛ خودش را هم به پیامبر در مکه رساند که اوّلِ اعمال حج با پیامبر باشد. بعد که آن کاروان رسید، امیرالمؤمنین علیهالصّلاةوالسّلام سراغ آنها رفت؛ اما دید حلّههای یمنی را در غیاب حضرت، بین خودشان تقسیم کرده و هر کدام یک حلّهی زیبا پوشیده و آمدهاند! فرمود چرا اینها را پوشیدهاید؟! گفتند غنیمت و زکات است؛ لذا متعلّق به ماست! فرمود تا قبل از آنکه به پیامبر برسد - به تعبیر امروز، به خزانه واریز شود - قابل تقسیم نیست؛ این خلاف مقررّات و خلاف دین است. (1)لذا حلّهها را از آنها گرفت. بعضی نمیدادند، بهزور از آنها گرفت. طبیعی است اگر از کسی امتیازی را بگیرند، چنانچه خیلی مؤمن نباشد، ناراحت میشود. پیش پیامبر آمدند و از امیرالمؤمنین علیهالصّلاةوالسّلام شکایت کردند! پیامبر فرمود: چرا شکایت میکنید؛ مگر چه شده است؟ عرض کردند علی آمد و اینها را از ما گرفت. پیامبر در جواب آنها گفت: علی را بر این کار ملامت نکنید؛ «انّه خشن فی ذات اللَّه»؛(2) او در مسألهی مقرّرات خدایی، مرد خشنی است.1379/01/26
1 )
فودعه أمير المؤمنين ع و عاد إلى جيشه فلقيهم عن قرب فوجدهم قد لبسوا الحلل التی كانت معهم فأنكر ذلك عليهم و قال للذی كان استخلفه فيهم ويلك ما دعاك إلى أن تعطيهم الحلل من قبل أن ندفعها إلى النبی ع و لم أكن أذنت لك فی ذلك فقال سألونی أن يتجملوا بها و يحرموا فيها ثم يردونها علی فانتزعها أمير المؤمنين ع من القوم و شدها فی الأعدال فاضطغنوا ذلك عليه. فلما دخلوا مكة كثرت شكايتهم من أمير المؤمنين ع فأمر رسول الله ص مناديه فنادى فی الناس ارفعوا ألسنتكم عن علی بن أبی طالب فإنه خشن فی ذات الله عز و جل غير مداهن فی دينه فكف الناس عن ذكره و علموا مكانه من النبی ص و سخطه على من رام الغميزة فيه و أقام أمير المؤمنين ع على إحرامه تأسيا برسول الله ص. و كان قد خرج مع النبی ص كثير من المسلمين بغير سياق هدی فأنزل الله عز ذكره وَ أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلَّه
ترجمه:
پس امير المؤمنين عليه السّلام با آن حضرت خداحافظى كرده بسوى لشكر خود بازگشت و از نزدیك با آنان ملاقات كرد و متوجه شد كه آن لباس هایی كه پيش آنها بوده همه را به تن كردهاند از اين جريان ناراحت شده و آنان را سرزنش كرد و به آن كس كه به جاى خود در ميان ايشان نهاده بود فرمود: واى بر تو! چه چيز تو را وادار كرد كه اين لباس ها را پيش از آنكه به رسول خدا (ص) بدهيم ميان ايشان پخش كنى و من نيز به تو چنين اجازه نداده بودم؟ عرض كرد: از من درخواست كردند كه خويشتن را بدان ها زينت دهند و به آنها احرام بندند و سپس (در مكه) به من بازگردانند، پس أمير المؤمنين عليه السّلام همه را از آنان گرفت و در ميان عدلهاى بار (و جوالهائى كه بر شتران بود) بست، لشكريان نسبت به او كینه توزی نمودند و چون وارد مكه شدند، شكايات زيادى از أمير المؤمنين عليه السّلام به رسول خدا (ص) كردند، پس رسول خدا (ص) ندادهنده را دستور داد پس در ميان مردم فرياد زد: زبانهاى خود را از شكايت على بن ابى طالب كوتاه كنيد زيرا كه او درباره خدا (و آنچه مربوط به خدا است) سختگير است، و درباره دين اهل سازش و ناديده گيرى نيست، پس آن گروه از بدگوئى و شكايت خوددارى كردند و جایگاه آن حضرت نزد رسول خدا (ص) را و نیز آنكه هر كس در صدد عيبجوئى او برآيد مورد خشم رسول خدا (ص) واقع شود را دانستند و على عليه السّلام به سبب پيروى از پيغمبر (ص) بر احرام خويش باقى ماند، و بسيارى از مسلمانان كه با پيغمبر (ص) آمده بودند قربانى همراه نياورده بودند پس خداى تعالى اين آيه را نازل فرمود: « حج و عمره را براى خدا به انجام رسانيد » (سوره بقره آيه 196)
الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد ،شیخ مفید ج1 ص173؛ كشفالغمة؛الاربلی،ج1،ص236 ؛ إعلامالورى،طبرسی،ص131 ؛
فودعه أمير المؤمنين ع و عاد إلى جيشه فلقيهم عن قرب فوجدهم قد لبسوا الحلل التی كانت معهم فأنكر ذلك عليهم و قال للذی كان استخلفه فيهم ويلك ما دعاك إلى أن تعطيهم الحلل من قبل أن ندفعها إلى النبی ع و لم أكن أذنت لك فی ذلك فقال سألونی أن يتجملوا بها و يحرموا فيها ثم يردونها علی فانتزعها أمير المؤمنين ع من القوم و شدها فی الأعدال فاضطغنوا ذلك عليه. فلما دخلوا مكة كثرت شكايتهم من أمير المؤمنين ع فأمر رسول الله ص مناديه فنادى فی الناس ارفعوا ألسنتكم عن علی بن أبی طالب فإنه خشن فی ذات الله عز و جل غير مداهن فی دينه فكف الناس عن ذكره و علموا مكانه من النبی ص و سخطه على من رام الغميزة فيه و أقام أمير المؤمنين ع على إحرامه تأسيا برسول الله ص. و كان قد خرج مع النبی ص كثير من المسلمين بغير سياق هدی فأنزل الله عز ذكره وَ أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلَّه
ترجمه:
پس امير المؤمنين عليه السّلام با آن حضرت خداحافظى كرده بسوى لشكر خود بازگشت و از نزدیك با آنان ملاقات كرد و متوجه شد كه آن لباس هایی كه پيش آنها بوده همه را به تن كردهاند از اين جريان ناراحت شده و آنان را سرزنش كرد و به آن كس كه به جاى خود در ميان ايشان نهاده بود فرمود: واى بر تو! چه چيز تو را وادار كرد كه اين لباس ها را پيش از آنكه به رسول خدا (ص) بدهيم ميان ايشان پخش كنى و من نيز به تو چنين اجازه نداده بودم؟ عرض كرد: از من درخواست كردند كه خويشتن را بدان ها زينت دهند و به آنها احرام بندند و سپس (در مكه) به من بازگردانند، پس أمير المؤمنين عليه السّلام همه را از آنان گرفت و در ميان عدلهاى بار (و جوالهائى كه بر شتران بود) بست، لشكريان نسبت به او كینه توزی نمودند و چون وارد مكه شدند، شكايات زيادى از أمير المؤمنين عليه السّلام به رسول خدا (ص) كردند، پس رسول خدا (ص) ندادهنده را دستور داد پس در ميان مردم فرياد زد: زبانهاى خود را از شكايت على بن ابى طالب كوتاه كنيد زيرا كه او درباره خدا (و آنچه مربوط به خدا است) سختگير است، و درباره دين اهل سازش و ناديده گيرى نيست، پس آن گروه از بدگوئى و شكايت خوددارى كردند و جایگاه آن حضرت نزد رسول خدا (ص) را و نیز آنكه هر كس در صدد عيبجوئى او برآيد مورد خشم رسول خدا (ص) واقع شود را دانستند و على عليه السّلام به سبب پيروى از پيغمبر (ص) بر احرام خويش باقى ماند، و بسيارى از مسلمانان كه با پيغمبر (ص) آمده بودند قربانى همراه نياورده بودند پس خداى تعالى اين آيه را نازل فرمود: « حج و عمره را براى خدا به انجام رسانيد » (سوره بقره آيه 196)
2 )
فودعه أمير المؤمنين ع و عاد إلى جيشه فلقيهم عن قرب فوجدهم قد لبسوا الحلل التی كانت معهم فأنكر ذلك عليهم و قال للذی كان استخلفه فيهم ويلك ما دعاك إلى أن تعطيهم الحلل من قبل أن ندفعها إلى النبی ع و لم أكن أذنت لك فی ذلك فقال سألونی أن يتجملوا بها و يحرموا فيها ثم يردونها علی فانتزعها أمير المؤمنين ع من القوم و شدها فی الأعدال فاضطغنوا ذلك عليه. فلما دخلوا مكة كثرت شكايتهم من أمير المؤمنين ع فأمر رسول الله ص مناديه فنادى فی الناس ارفعوا ألسنتكم عن علی بن أبی طالب فإنه خشن فی ذات الله عز و جل غير مداهن فی دينه فكف الناس عن ذكره و علموا مكانه من النبی ص و سخطه على من رام الغميزة فيه و أقام أمير المؤمنين ع على إحرامه تأسيا برسول الله ص. و كان قد خرج مع النبی ص كثير من المسلمين بغير سياق هدی فأنزل الله عز ذكره وَ أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلَّه
ترجمه:
پس امير المؤمنين عليه السّلام با آن حضرت خداحافظى كرده بسوى لشكر خود بازگشت و از نزدیك با آنان ملاقات كرد و متوجه شد كه آن لباس هایی كه پيش آنها بوده همه را به تن كردهاند از اين جريان ناراحت شده و آنان را سرزنش كرد و به آن كس كه به جاى خود در ميان ايشان نهاده بود فرمود: واى بر تو! چه چيز تو را وادار كرد كه اين لباس ها را پيش از آنكه به رسول خدا (ص) بدهيم ميان ايشان پخش كنى و من نيز به تو چنين اجازه نداده بودم؟ عرض كرد: از من درخواست كردند كه خويشتن را بدان ها زينت دهند و به آنها احرام بندند و سپس (در مكه) به من بازگردانند، پس أمير المؤمنين عليه السّلام همه را از آنان گرفت و در ميان عدلهاى بار (و جوالهائى كه بر شتران بود) بست، لشكريان نسبت به او كینه توزی نمودند و چون وارد مكه شدند، شكايات زيادى از أمير المؤمنين عليه السّلام به رسول خدا (ص) كردند، پس رسول خدا (ص) ندادهنده را دستور داد پس در ميان مردم فرياد زد: زبانهاى خود را از شكايت على بن ابى طالب كوتاه كنيد زيرا كه او درباره خدا (و آنچه مربوط به خدا است) سختگير است، و درباره دين اهل سازش و ناديده گيرى نيست، پس آن گروه از بدگوئى و شكايت خوددارى كردند و جایگاه آن حضرت نزد رسول خدا (ص) را و نیز آنكه هر كس در صدد عيبجوئى او برآيد مورد خشم رسول خدا (ص) واقع شود را دانستند و على عليه السّلام به سبب پيروى از پيغمبر (ص) بر احرام خويش باقى ماند، و بسيارى از مسلمانان كه با پيغمبر (ص) آمده بودند قربانى همراه نياورده بودند پس خداى تعالى اين آيه را نازل فرمود: « حج و عمره را براى خدا به انجام رسانيد » (سوره بقره آيه 196)
لینک ثابت
الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد ،شیخ مفید ج1 ص173؛ كشفالغمة؛الاربلی،ج1،ص236 ؛ إعلامالورى،طبرسی،ص131 ؛
فودعه أمير المؤمنين ع و عاد إلى جيشه فلقيهم عن قرب فوجدهم قد لبسوا الحلل التی كانت معهم فأنكر ذلك عليهم و قال للذی كان استخلفه فيهم ويلك ما دعاك إلى أن تعطيهم الحلل من قبل أن ندفعها إلى النبی ع و لم أكن أذنت لك فی ذلك فقال سألونی أن يتجملوا بها و يحرموا فيها ثم يردونها علی فانتزعها أمير المؤمنين ع من القوم و شدها فی الأعدال فاضطغنوا ذلك عليه. فلما دخلوا مكة كثرت شكايتهم من أمير المؤمنين ع فأمر رسول الله ص مناديه فنادى فی الناس ارفعوا ألسنتكم عن علی بن أبی طالب فإنه خشن فی ذات الله عز و جل غير مداهن فی دينه فكف الناس عن ذكره و علموا مكانه من النبی ص و سخطه على من رام الغميزة فيه و أقام أمير المؤمنين ع على إحرامه تأسيا برسول الله ص. و كان قد خرج مع النبی ص كثير من المسلمين بغير سياق هدی فأنزل الله عز ذكره وَ أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلَّه
ترجمه:
پس امير المؤمنين عليه السّلام با آن حضرت خداحافظى كرده بسوى لشكر خود بازگشت و از نزدیك با آنان ملاقات كرد و متوجه شد كه آن لباس هایی كه پيش آنها بوده همه را به تن كردهاند از اين جريان ناراحت شده و آنان را سرزنش كرد و به آن كس كه به جاى خود در ميان ايشان نهاده بود فرمود: واى بر تو! چه چيز تو را وادار كرد كه اين لباس ها را پيش از آنكه به رسول خدا (ص) بدهيم ميان ايشان پخش كنى و من نيز به تو چنين اجازه نداده بودم؟ عرض كرد: از من درخواست كردند كه خويشتن را بدان ها زينت دهند و به آنها احرام بندند و سپس (در مكه) به من بازگردانند، پس أمير المؤمنين عليه السّلام همه را از آنان گرفت و در ميان عدلهاى بار (و جوالهائى كه بر شتران بود) بست، لشكريان نسبت به او كینه توزی نمودند و چون وارد مكه شدند، شكايات زيادى از أمير المؤمنين عليه السّلام به رسول خدا (ص) كردند، پس رسول خدا (ص) ندادهنده را دستور داد پس در ميان مردم فرياد زد: زبانهاى خود را از شكايت على بن ابى طالب كوتاه كنيد زيرا كه او درباره خدا (و آنچه مربوط به خدا است) سختگير است، و درباره دين اهل سازش و ناديده گيرى نيست، پس آن گروه از بدگوئى و شكايت خوددارى كردند و جایگاه آن حضرت نزد رسول خدا (ص) را و نیز آنكه هر كس در صدد عيبجوئى او برآيد مورد خشم رسول خدا (ص) واقع شود را دانستند و على عليه السّلام به سبب پيروى از پيغمبر (ص) بر احرام خويش باقى ماند، و بسيارى از مسلمانان كه با پيغمبر (ص) آمده بودند قربانى همراه نياورده بودند پس خداى تعالى اين آيه را نازل فرمود: « حج و عمره را براى خدا به انجام رسانيد » (سوره بقره آيه 196)