newspart/index2
پیشرفت علمی ایران / پیشرفت/ تولید علم
طراحی این صفحه تغییر کرده است، برای ارجاع به صفحه‌ی قبلی اینجا کلیک کنید.
پیشرفت علمی ایران

اولًا آن‏ها عالم بودند؛ ما هم باید سعی کنیم علم آن‏ها را پیش ببریم. علم آن‏ها میراث بزرگ و مهمی است. چهار نفر آدم که درکی از مسائل حقوقی و فقهی اسلام، یا از فلسفه‏ی اسلامی، یا از کلام اسلامی ندارند و لو صورتاً در رشته‏ای تبحری داشته باشند اگر اهانت و تحقیر می‏کنند، به این‏ها نگاه نکنید. فقه اسلام و در میان فقه اسلام، فقه شیعه، از لحاظ پیشرفتها و دقتهای عالمانه برای کسانی که اهل فن و فهمند، موضوع شگفت‏آوری است. شوخی نیست که انسانی مثل صاحب جواهر بنشیند، یک دوره فقه را از اول تا به آخر، با آن همه دقت و تحقیق، به تنهایی بنویسد و یک دائرةالمعارف را به تنهایی در حقوق اسلامی پدید آورد! این، به معجزه اشبه است. همین‏طور است شیخ انصاری. همین‏طور است صاحب ریاض. همین‏طورند بقیه‏ی علمای بزرگ، از متقدمین و متأخرین. شیخ مفید دویست تألیف دارد. علامه‏ی حلی نزدیک به سیصد تألیف دارد. خواجه نصیر طوسی یک طور دیگر. شیخ طوسی یک طور دیگر. این‏ها، برای کسانی که اهل فنند، خیلی حرف و معنی دارد. البته اگر یک آدم جاهل و بی‏معلومات و نادان، در جایی مشغول گردن کلفتی باشد و یک حقوق‏دان بزرگ از آنجا عبور کند، برای او با یک نفر آدم بی‏سواد فرقی ندارد. اگر یک پزشک بزرگ از آنجا عبور کند، برای او با یک آدم نادان یکسان است. تشخیص او که ملاک نیست؛ تشخیص اهل فن ملاک است. علم شیعه، علم والایی است که از حیث کمی و کیفی خیلی زیاد و خیلی بزرگ است. نگاه نکنید به کسانی که می‏ایستند و تحقیر می‏کنند و می‏گویند که «علمای شیعه کاری نکردند». شما نمی‏فهمید که چه کار کردند. «سخن‏شناس نئی جان من، خطا اینجاست.» این‏طور نیست که هرکس بتواند جایی بایستد و به میزان، نقدی بگذارد که خودش اهلش نیست. اینکه روش علما نیست؛ روش سفهاست.
علم آن‏ها زیاد بوده است. جامعه‏ی علمی‏ امروز اگر بخواهد آن میراث را گرامی بدارد و آن آبرو را حفظ کند، باید در علم جلو برود و پیشرفت‏ پیدا کند. حوزه‏های علمیه در یک میدان و علمای در غیر حوزه‏های علمیه، در میدان دیگر. فرض بفرمایید که شما در رشته وعظ و تبلیغ تلاش می‏کنید. بسیار خوب؛ گفته‏ها و گفتارها باید عالمانه باشد. از سخن سست باید پرهیز شود. از منبر بی‏مطالعه باید اجتناب شود. بهترین گفته‏ها و آخرین گفته‏های جدید در باره‏ی مسائل اسلامی، باید دانسته شود. البته ممکن است چهار منبر کمتر برویم؛ اشکال ندارد. انسانی که خوب بخواهد بگوید، ناچار است کمتر بگوید: «لاف از سخن چو در توان زد آن خشت بود که پرتوان زد.» اگر درش را بخواهیم پیدا کنیم، البته باید زحمت بکشیم؛ چاره‏ای نیست. آن‏کس که فرضاً در دانشگاهها مشغول تبلیغ و کار مخصوص روحانی است یا در ارتش و یا در سپاه مشغول تلاش روحانی است، باید نیاز فکری آن مجموعه و مخاطبین خودش را هوشمندانه و زیرکانه بشناسد. باید ببیند مخاطب او چه عقده و ابهام و سؤالی در ذهن دارد؛ و لو به زبان نیاورد. باید عالمانه آن مشکل را حل کند. اگر می‏تواند، خودش حل کند و اگر نمی‏تواند پیش عالم‏تر از خودش برود و مشکل را حل کند. این‏گونه است که سطح علم بالا می‏رود. هرکس در هرجایی که مشغول است و لو مشاغلی که مستقیماً به کار علم و درس و تحصیل ارتباطی ندارد؛ مثل مشاغل قضائی باید به این مسائل توجه کند. البته مشاغل قضائی، عالمانه است؛ اما به کار تحصیل و پیشرفت علمی، به طور مستقیم ارتباطی ندارد. یکی قاضی است؛ حقوق‏دان اسلامی است؛ باید به دقت کار و تلاش کند تا حکم واقعی الهی را در مورد آن واقعه و حادثه بیابد.
این، در باب علم. در باب قدس و تقوا هم معلوم است دیگر؛ عالمی که حرص به دنیا داشته باشد مردود است. عالمی که از محرمات اجتناب نداشته باشد، مردود است. نه اینکه عالم نباید از تمتعات زندگی بهره ببرد؛ اما مراتبی هست که انسان در آن مراتب، باید حقاً و انصافاً از تمتعاتی چشم بپوشد. علما هم مثل بقیه‏ی مردم، باید از تمتعات معمولی زندگی بهره ببرند؛ همان‏گونه که خداوند در باره‏ی پیغمبر فرمود: «قل انما انا بشر مثلکم.» اما این دو چیز حرص به دنیا و عدم تورع از حرام ممنوع است. اینکه حرص به دنیا در عالم احساس شود و لو به حسب ظاهر فعل حرامی هم نکند؛ اما همین‏طور از چپ و راست دنبال این باشد که بتواند مال دنیا را جمع کند ضدّ قدس است. یا اینکه خدای نکرده تورع از حرام نداشته باشد و دیده شود که برایش غیبت کردن آسان است، دروغ گفتن آسان است، و خدای نکرده ارتکاب بعضی از محرمات گوناگون آسان است. پس، این نسل موظف است چه از راه علم و تداوم رشته‏ی علمی و پیشرفت علمی و چه از لحاظ حفظ اعتبار تقوایی و قدسی، آبروی اسلاف را حفظ کند.1371/11/25

لینک ثابت
پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله‌العظمی سيدعلی خامنه‌ای (مد‌ظله‌العالی) - مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی