عبد، یعنی تسلیم اراده و حکم خدا و شریعت الهی. لبّ تمام دستورات و احکام و فرامین الهی و شرایع انبیا، همین یک کلمه است و شاید پیامبران خدا، قبل از آن‌که مقام نبوت برای آنها انتخاب بشود و خدای متعال آنها را به نبوت سرافراز کند، به عبودیت سرافراز کرده باشد؛ همچنان‌که حتماً همین‌طور است. در یک روایت است که «انّ اللَّه اتّخذ محمدا عبدا قبل ان یتّخذه رسولا»(1). اول، خدای متعال او را خلعت عبودیت پوشانید و بعد، به مرحله و رتبه‌ی نبوت فایز کرد. کأنّه این، در هر تعالی‌یی مقدمه‌ی لازم و شرط اصلی است. در هر اندازه تکاملی، عبودیت، شرط اصلی است. البته، عبودیت هم مراحلی دارد. آن مرحله‌ی پایین عبودیت، آن‌چنانی که امثال ماها بتوانیم در آن طمع بورزیم، همین است1369/02/07
1 )
وَصَلْتُمْ وَ قَطَعَ النَّاسُ وَ أَحْبَبْتُمْ وَ أَبْغَضَ النَّاسُ وَ عَرَفْتُمْ وَ أَنْكَرَ النَّاسُ وَ هُوَ الْحَقُّ إِنَّ اللَّهَ اتَّخَذَ مُحَمَّداً ص عَبْداً قَبْلَ أَنْ يَتَّخِذَهُ نَبِيّاً وَ إِنَّ عَلِيّاً ع كَانَ عَبْداً نَاصِحاً لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَنَصَحَهُ وَ أَحَبَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَأَحَبَّهُ إِنَّ حَقَّنَا فِی كِتَابِ اللَّهِ بَيِّنٌ لَنَا صَفْوُ الْأَمْوَالِ وَ لَنَا الْأَنْفَالُ وَ إِنَّا قَوْمٌ فَرَضَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ طَاعَتَنَا وَ إِنَّكُمْ تَأْتَمُّونَ بِمَنْ لَا يُعْذَرُ النَّاسُ بِجَهَالَتِهِ وَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ مَاتَ وَ لَيْسَ لَهُ إِمَامٌ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً عَلَيْكُمْ بِالطَّاعَةِ فَقَدْ رَأَيْتُمْ أَصْحَابَ عَلِيٍّ ع ثُمَّ قَالَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ فِی مَرَضِهِ الَّذِی تُوُفِّيَ فِيهِ ادْعُوا لِی خَلِيلِی فَأَرْسَلَتَا إِلَى أَبَوَيْهِمَا فَلَمَّا جَاءَا أَعْرَضَ بِوَجْهِهِ ثُمَّ قَالَ ادْعُوا لِی خَلِيلِی فَقَالا قَدْ رَآنَا لَوْ أَرَادَنَا لَكَلَّمَنَا فَأَرْسَلَتَا إِلَى عَلِيٍّ ع فَلَمَّا جَاءَ أَكَبَّ عَلَيْهِ يُحَدِّثُهُ وَ يُحَدِّثُهُ حَتَّى إِذَا فَرَغَ لَقِيَاهُ فَقَالا مَا حَدَّثَكَ فَقَالَ حَدَّثَنِی بِأَلْفِ بَابٍ مِنَ الْعِلْمِ يُفْتَحُ كُلُّ بَابٍ إِلَى أَلْفِ بَاب »
ترجمه:
بشير كناسى مىگويد: از امام جعفر صادق (ع) شنيدم كه مىفرمود: شما پيوستيد و مردم گسستند، و شما دوست داشتيد و مردم كينهتوزى كردند، و شما شناختيد و مردم نشناختند و آن حقیقت است، همانا خداوند پيش از آنكه محمّد (ص) را پيامبر خود قراردهد بنده خود قرار داد، و على (ع) بندهاى خيرخواه در راه خداوند بزرگ و بلند قدر بود و خدا هم خيرخواه او بود، او خداوند بزرگ و بلند قدر بود را دوست داشت و خدا هم او را دوست داشت. همانا حق ما در كتاب خدا آشكار است پاكترین اموال از آن ماست چنان كه انفال(غنيمتهاى جنگى)از ماست، و ما گروهی هستيم كه خداوند بزرگ و بلند قدر فرمانبرى از ما را واجب كرده است، و شما از امامى پيروى مىكنيد كه مردم به سبب نشناختن آن معذور نيستند. پيامبر اكرم (ص) فرموده است: هر كه بميرد بدون آنكه امامى داشته باشد مرده است بسان كسى كه در دوران جاهليت مرده است. بر شما باد فرمانبرى كه به تحقيق شما ياران على (ع) را ديدهايد، و سپس فرمود: همانا پيامبر (ص) در آن بيمارى كه رحلت كرد فرمود: دوست مرا بخوانيد. آن دو همسر نزد دو پدر خود فرستادند، و چون آن دو آمدند روى از هر دو برگردانيد، و سپس فرمود: دوست مرا بخوانيد. آن دو گفتند: ما را ديده است، اگر ما را مىخواست با ما سخن مىگفت. پس كسى نزد على (ع) فرستادند. پس چون على (ع) آمد خود را روى او انداخت و با او بسيار سخن گفت تا زمانی كه اين ديدار به پايان رسيد آن دو به دیدارش آمدند و گفتند: به تو چه گفت؟ على (ع) فرمود: مرا از هزار باب علم كه از هر بابى هزار باب ديگر گشوده مىگردد آگاه كرد.
لینک ثابت
الكافی ،ثقة الاسلام كلینی ج 8 ص 146 ح 123 تفسير العياشی ، عیاشی ، ج 2 ، ص 48 مستدرك الوسایل ، محدث نوری ، ج 7 ، ص 298 بحارالأنوار ، علامه مجلسی ، ج 93 ، ص 211
وَصَلْتُمْ وَ قَطَعَ النَّاسُ وَ أَحْبَبْتُمْ وَ أَبْغَضَ النَّاسُ وَ عَرَفْتُمْ وَ أَنْكَرَ النَّاسُ وَ هُوَ الْحَقُّ إِنَّ اللَّهَ اتَّخَذَ مُحَمَّداً ص عَبْداً قَبْلَ أَنْ يَتَّخِذَهُ نَبِيّاً وَ إِنَّ عَلِيّاً ع كَانَ عَبْداً نَاصِحاً لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَنَصَحَهُ وَ أَحَبَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَأَحَبَّهُ إِنَّ حَقَّنَا فِی كِتَابِ اللَّهِ بَيِّنٌ لَنَا صَفْوُ الْأَمْوَالِ وَ لَنَا الْأَنْفَالُ وَ إِنَّا قَوْمٌ فَرَضَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ طَاعَتَنَا وَ إِنَّكُمْ تَأْتَمُّونَ بِمَنْ لَا يُعْذَرُ النَّاسُ بِجَهَالَتِهِ وَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ مَاتَ وَ لَيْسَ لَهُ إِمَامٌ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً عَلَيْكُمْ بِالطَّاعَةِ فَقَدْ رَأَيْتُمْ أَصْحَابَ عَلِيٍّ ع ثُمَّ قَالَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ فِی مَرَضِهِ الَّذِی تُوُفِّيَ فِيهِ ادْعُوا لِی خَلِيلِی فَأَرْسَلَتَا إِلَى أَبَوَيْهِمَا فَلَمَّا جَاءَا أَعْرَضَ بِوَجْهِهِ ثُمَّ قَالَ ادْعُوا لِی خَلِيلِی فَقَالا قَدْ رَآنَا لَوْ أَرَادَنَا لَكَلَّمَنَا فَأَرْسَلَتَا إِلَى عَلِيٍّ ع فَلَمَّا جَاءَ أَكَبَّ عَلَيْهِ يُحَدِّثُهُ وَ يُحَدِّثُهُ حَتَّى إِذَا فَرَغَ لَقِيَاهُ فَقَالا مَا حَدَّثَكَ فَقَالَ حَدَّثَنِی بِأَلْفِ بَابٍ مِنَ الْعِلْمِ يُفْتَحُ كُلُّ بَابٍ إِلَى أَلْفِ بَاب »
ترجمه:
بشير كناسى مىگويد: از امام جعفر صادق (ع) شنيدم كه مىفرمود: شما پيوستيد و مردم گسستند، و شما دوست داشتيد و مردم كينهتوزى كردند، و شما شناختيد و مردم نشناختند و آن حقیقت است، همانا خداوند پيش از آنكه محمّد (ص) را پيامبر خود قراردهد بنده خود قرار داد، و على (ع) بندهاى خيرخواه در راه خداوند بزرگ و بلند قدر بود و خدا هم خيرخواه او بود، او خداوند بزرگ و بلند قدر بود را دوست داشت و خدا هم او را دوست داشت. همانا حق ما در كتاب خدا آشكار است پاكترین اموال از آن ماست چنان كه انفال(غنيمتهاى جنگى)از ماست، و ما گروهی هستيم كه خداوند بزرگ و بلند قدر فرمانبرى از ما را واجب كرده است، و شما از امامى پيروى مىكنيد كه مردم به سبب نشناختن آن معذور نيستند. پيامبر اكرم (ص) فرموده است: هر كه بميرد بدون آنكه امامى داشته باشد مرده است بسان كسى كه در دوران جاهليت مرده است. بر شما باد فرمانبرى كه به تحقيق شما ياران على (ع) را ديدهايد، و سپس فرمود: همانا پيامبر (ص) در آن بيمارى كه رحلت كرد فرمود: دوست مرا بخوانيد. آن دو همسر نزد دو پدر خود فرستادند، و چون آن دو آمدند روى از هر دو برگردانيد، و سپس فرمود: دوست مرا بخوانيد. آن دو گفتند: ما را ديده است، اگر ما را مىخواست با ما سخن مىگفت. پس كسى نزد على (ع) فرستادند. پس چون على (ع) آمد خود را روى او انداخت و با او بسيار سخن گفت تا زمانی كه اين ديدار به پايان رسيد آن دو به دیدارش آمدند و گفتند: به تو چه گفت؟ على (ع) فرمود: مرا از هزار باب علم كه از هر بابى هزار باب ديگر گشوده مىگردد آگاه كرد.
