نمایشگاه کتاب تهران، روزهای بهاری کتاب

بهار کتاب
این ایامی را که نمایشگاه کتاب در تهران برگزار می‌شود، به نظر بنده باید "بهار کتاب" نامید. زیرا کتاب حقیقتاً مطرح می‌شود و گروه‌های زیادی از مردم- به‌ویژه جوانان- سراغ کتاب‌فروش‌ها می‌روند. کتاب‌فروش‌ها، فروش خوبی از این جهت دارند و کتاب هم واقعاً به دست مردم علاقه‌مند می‌رسد. البته سلیقه و توقع من این است که ما در طول سیصد و شصت یا شصت و پنج روز سال، هر روز به قدر یک روز این نمایشگاه، فروش کتاب در کشور داشته باشیم. دل من این را می‌خواهد. اگر چنین هم بشود، زیاد نیست؛ چون کشور ما کشوری متمدن و دارای تاریخ و فرهنگ است. کشور ما مثل برخی از ممالک دنیا نیست که گذشته‌ی پربار و تاریخ و فرهنگ نداشته باشد. در کشور ما اگر مردم ده برابر آنچه آمار اعلام می‌کند، کتاب بخوانند، خیلی زیاد نخواهد بود و دور از توقع نیست. اما حالا که چنین نیست، ایام نمایشگاه را بنده خیلی مغتنم می‌شمارم.
مصاحبه در پایان بازدید از نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران - 22/02/1375

از این دکان به آن دکان!
نمایشگاه کتاب، یکی از پدیده‌های بسیار خوب و شیرین و پرفایده‌ی جمهوری اسلامی است. در گذشته، چنین چیزهایی را به یاد نداریم و سابقه ندارد. میدانی است برای عرضه‌ی بهترین و تازه‌ترین عناوین کتاب، در متنوّع‌ترین موضوعات. در سابق که سراغ کتاب می‌رفتیم، افراد کتابخواه و کتابخوان را می‌دیدیم که از این دکان به آن دکان می‌رفتند و چندین خیابان را می‌گشتند تا بتوانند کتاب‌های روز و تازه منتشر شده را پیدا کنند. اما این نمایشگاه می‌تواند همه‌ی آنچه راکه مردم می‌خواهند، در اختیارشان بگذارد. به‌خصوص که این نمایشگاه، بین‌المللی است.
مصاحبه‌ در بازدید از ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب - 21/02/1372

نمایشگاه یادآوری
لازم می‌دانم که به مردم عزیزمان و به‌خصوص به قشر و نسلی که با کتاب سر و کار و انس دارند، توصیه کنم که با این‌گونه نمایشگاه‌ها و نمایشگاه کتاب، بالخصوص، ارتباط برقرار کنند. نمایشگاه کتاب، هم فرصتی است برای ناشران که بتوانند منشورات و کارهای جدید خودشان را در جایی در مقابل چشم بسیاری از مردم عرضه کنند و هم یک فرصت بسیار خوب است برای کتابخوان‌ها که بتوانند از تازه‌ترین آثار، مطلع شوند. بنده با این‌که از فهرست‌ها و اخبار کتاب و مطبوعات بی‌خبر نیستم، درعین‌حال، وقتی که در نمایشگاه به هریک از غرفه‌ها وارد می‌شوم، می‌بینم کتاب‌ها و عناوین زیادی هست که ما از آن‌ها خبر نداریم. چقدر خوب است که کتابخوان‌ها، با کتاب‌هایی که تازه منتشر شده، آشنا شوند و فرصت پیدا کنند آن‌ها را بیابند، ببینند و از آن‌ها استفاده کنند. چیز دیگری هم که در این نمایشگاه کتاب است و من می‌خواهم بر آن تأکید کنم، این است که نمایشگاه کتاب، یک یادآوری است برای نسل اهل کتاب و کتابخوان که هرچه بیشتر، به کتاب اقبال کنند و رو بیاورند و با کتاب انس بگیرند.
...من، به‌خصوص از جوانان، به‌خصوص از طلاب و دانشجویان و معلمین خواهش می‌کنم که با کتاب انس پیدا کنند. البته این‌ها را که می‌گوییم تأکید است؛ والا همه‌ی نسل‌ها، از جمله اهل کسب، کارگران، نویسندگان، زنان در خانه‌ها و بیرون خانه‌ها، کارمندان ادارات، اعضای نیروهای مسلح، همه و همه باید با کتاب انس پیدا کنند. این نمایشگاه فرصتی است برای این‌که شوق و عشق به کتاب در آن‌ها به‌وجود آید.
من که در این نمایشگاه شرکت می‌کنم، یک علتش، شوق ذاتی خودم به کتاب است، که مایلم کتاب و کتابخانه و منشورات جدید را ببینم. یک علت هم به خاطر این است که اهمیت این کار را می‌خواهم به جوانانی که فرصت و توان جسمانی بیشتری از مثل من دارند، بگویم که بیایید کتاب‌ها را ببینید و از آن‌ها استفاده کنید.
مصاحبه‌ در پایان بازدید از پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران - 17/02/1371

باشگاه فرهنگی عمومی!
در حقیقت نمایشگاه حالت باشگاه فرهنگی عمومی پیدا کرده است؛ و این ویژگی خوبی است. اهل ادب، اهل علم، اهل فرهنگ، اهل ذوق، اهل شعر، اهل نویسندگی، اهل کتابخوانی، اهل نسخه‌شناسی و کسانی که با مسائل فرهنگ و ادب و معلومات ارتباطی دارند، این‌جا همدیگر را جستجو می‌کنند و می‌یابند. در واقع نمایشگاه دارد ملتقا و محل دیدار اهل فرهنگ و کسانی می‌شود که به مقوله‌ی فرهنگ علاقه دارند؛ و این اتفاق بسیار خوبی است.
مصاحبه در پایان بازدید از هفتمین نمایشگاه کتاب - 20/02/1373

از هر نمایشگاه کتابی خوشم می‌آید!
به نظر من، نمایشگاه کتاب فی‌نفسه خوب است. این‌جا در حقیقت میعاد سالانه‌ی اهل فرهنگ و دانش و ادب است. هرکس که دلی در گرو دانستن و فهمیدن و خواندن و این چیزها دارد، چشمش به این نمایشگاه و در انتظار این میعاد سالانه است. آدم همچنان که به این فضای بیرون نگاه می‌کند، می‌بیند که متروس از جمعیت است و مردم به این‌جا آمده‌اند. پیداست که مردم ما به مسائل فرهنگی و به‌خصوص به کتاب علاقه‌مندند... من مجموعاً راضی هستم و همان‌طور که گفتم، از هر نمایشگاه کتابی خوشم می‌آید و آن را دوست می‌دارم.
مصاحبه پس از بازدید از یازدهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب - 05/03/1377

کتاب خریدن!
متأسفانه نشد کتاب بخرم. کتاب‌ها را به من هدیه می‌دهند. من می‌خواهم کتاب بخرم یا پول کتاب‌ها را بدهم؛ اما غالباً تا من کتابی را انگشت می‌گذارم، ناشرین فوراً می‌گویند: "این مجانی است." و هرچه هم اصرار می‌کنم پول بدهم، قبول نمی‌کنند. لذا من بعضی از کتاب‌ها را می‌خواهم و واقعاً هم دوست دارم بخرم، منتها ناشرین حالا بعضی از روی رغبت و بعضی هم ممکن است در رودربایستی گیر کنند؛ وقتی می‌گوییم این کتاب را بدهید، می‌گویند "آقا، قابلی ندارد!" و من نمی‌خواهم که چنین وضعی پیش بیاید، لذا به خرید کتاب اقدام نمی‌کنم. با این حال، ناشرین با محبت و مهربان، بعضی کتاب‌هایی را که فکر می‌کنند دوست دارم، به من هدیه می‌کنند.
مصاحبه در جریان بازدید از نمایشگاه کتاب - 26/02/1374

یک پیشنهاد!
می‌خواهم توصیه کنم که این کار را هم در سطح کشور و هم از لحاظ زمانی گسترش دهند. چه خوب است نمایشگاه‌هایی در مراکز استان‌ها تشکیل گردد یا انگیزه‌هایی برای مطرح شدن موضوع کتاب ایجاد شود و همچنان که اکنون به بهترین مؤلّفان، نویسندگان و مترجمان جایزه می‌دهند، مثلاً بهترین کتاب‌داران و بهترین کتابخانه‌داران را نیز تشویق کنند. مثلاً ببینند بیشترین کتابخانه‌ها در کدام شهر است؛ در کدام محلّه است؛ مربوط به کدام قشر از قشرهای مردم است و آن‌ها مورد تشویق قرار گیرند. یعنی هر آنچه که مربوط به کتاب و کتابخانه و کتابخوانی و تولید کتاب است، مورد توجّه و تشویق و تقدیر قرار گیرد.
مصاحبه‌ در بازدید از ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب - 21/02/1372