جمعی از تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی در تاریخ ۱۴۰۰/۱۱/۱۰ با رهبر انقلاب اسلامی دیدار کردند. در ابتدای این مراسم چهارده نفر از فعالان بخشهای مختلف تولید به بیان نظرات و دیدگاههای خود پرداختند. حضرت آیتالله خامنهای در این دیدار با اشاره به اهمیت بیان موفقیتهای اقتصادی کشور فرمودند: «خوب است که این موفقیتهایی را که شما اینجا ذکر کردید، مردم بشنوند؛ یکی از کارهای دشمن تلاش روانی و جنگ روانی است. در کنار این جنگ اقتصادی، دشمن یک جنگ روانی هم میکند، خوب است مردم بدانند این موفقیتهای شما را؛ بهتر این است که از زبان خود تولیدکنندگان، خود فعّالان اقتصادی چیزهایی گفته بشود، حقایقی بیان بشود و مردم از آنها مطّلع بشوند.» پایگاه اطلاعرسانی KHAMENEI.IR در پروندهای دیدگاههای مهمانان این مراسم را منتشر میکند. آنچه در ادامه میخوانید متن نظرات جناب آقای حسن نوایی، مدیرعامل شرکت گسترش فناوری خوارزمی است. [دریافت فیلم] به نام خدا. صحبتهای بنده در دو بخش بیان میشود: بخش اول، مربوط به کاتالیست است. بخش دوم، کُک سوزنی و الکترود گرافیتی.
اهمیت و کاربردهای کاتالیست
تولید دامنه گسترهای از فرآوردههای حاصل از تصفیه و تبدیل گاز و نفت خام؛ تولید سوختهای مورد استفاده در حملونقل؛ تولید آهن و فولاد؛ تولید انواع محصولات پلیمری؛ اسیدها و محصولات شیمیایی؛ تولید هیدروژن، صنایع غذایی، بهداشتی و خودرو؛ بنابراین، صنعتیشدن جوامع بدون وجود کاتالیست امکانپذیر نیست.
وضعیت کنونی
در حال حاضر، کل کاتالیستها و جاذبهای موردنیاز صنعت فولاد، نفت، گاز و بخش عمدهای از صنعت پالایش و پتروشیمی در داخل ایران تولید میشود. انجمن تولیدکنندگان جاذب و کاتالیست بیش از ده عضو دارد که همگی دانشبنیان تولیدی و کاملاً خصوصی بوده و با حدود اشتغال چهار هزار نفر مجموعاً بالغ بر صد نوع کاتالیست و با ظرفیت ۱۲۰ هزار تن در سال و صرفهجویی ارزی سالانه حدود هفتصد میلیون دلار تولید میکند. صادرات این محصولات نیز آغازشده و در ابتدای راه است.
برنامههای آتی
تکمیلنمودن زنجیره تولید حدود پنج درصد باقیمانده کاتالیستها با سرمایهگذاری و توسعه، تولید لیسانس ایرانی با کاتالیست ایرانی، توسعه صادرات و کیفیت کاتالیست ایرانی.
در ابتدای مطرحشدن موضوع بومیسازی کاتالیست در ایران، بسیاری مقاومتها از سوی افرادی که باور دستیابی به این فناوری فوق پیشرفته را نداشتند، وجود داشت؛ ولی در حال حاضر که کل صنایع با تکیه بر کاتالیستهای ایرانی مشغول به فعالیت هستند، در عمل جایگزین محصولات شرکتهای خارجی که قبلاً به آنها وابسته بودیم، شدهاند و رکوردهای تولید فراوانی نیز ثبت گردیده است. اگر بومیسازی کاتالیست در زمان مناسب شکل نمیگرفت بهواسطه تحریم امروز شاهد توقف یا تأخیر در همه صنایع نامبرده بودیم.
موانع و مشکلات
در خرید از شرکتهای خارجی هیچگونه تضمین معتبر از فروشنده اخذ نمیشود، درحالیکه از تولیدکننده داخلی تضامین متعدد بانکی بسیار سختگیرانه اخذشده و این موضوع پس از طی چندین بار خرید و اطمینان از محصول ایرانی همچنان پابرجاست.
خریداران از شرکتهای خارجی صددرصد مبلغ را ماهها قبل از شروع تولید محصول پرداخت مینمایند، درحالیکه در قرارداد با تولیدکننده داخلی هیچگونه تعهدی در خصوص زمان و نحوه پرداخت مبلغ قرارداد وجودنداشته و بعضاً اخذ مطالبات ماهها بهطول میانجامد.
درخواستها و پیشنهادات
برای پساتحریم بهدلیل نگرانی ورود مجدد شرکتهای خارجی با رویکرد دامپینگ خواهشمندیم از صنعت نوپای کاتالیست با ممنوعیت واردات برای یک دوره زمانی مشخص حمایت گردد.
اعضای انجمن متعهد میشوند کل کاتالیست موردنیاز کشور را تولید نمایند و تقاضا داریم شرکتهای دولتی، نهادهای عمومی غیردولتی بهخصوص هلدینگها در حوزه تولید کاتالیست ورود نکنند که خطر بزرگی برای این صنعت استراتژیک و سرمایه بخش خصوصی است؛ و تعیین مرجع رسیدگی به تخلفات ناشی از واردات.
کُک سوزنی و الکترود گرافیتی
برای واردات محصولات کربنی و گرافیتی توسط صنایع فولاد آلومینیوم سالانه حدود یک میلیارد دلار ارز از کشور خارج میگردد که هر دو صنعت وابستگی شدیدی دارند. حضرتعالی در سال ۹۷ بعد از تحریم ترامپ، دستور اکید برای ساخت داخلی این کالای استراتژیک دادید که در سال ۹۸ منتج به تفاهمنامهای بین ایمیدرو و وزارت نفت برای تولید کُک سوزنی و اسفنجی در پالایشگاهها و همچنین تولید الکترود گرافیتی توسط شرکتهای فولادی گردید.
پس از گذشت دو سال، متأسفانه نتیجه مطلوبی حاصل نشده است. با توجه به مزیت نسبی کشور از لحاظ در اختیار داشتن خوراک که در حال حاضر برای سوخت مصرف میشود و ارزش پایین اما آلایندگی زیستمحیطی بالایی دارد و نیز داشتن دانش فنی کاتالیست برای حذف سولفور از خوراکهای سنگین نفتی که حلقه گمشده کُک سوزنی است، پیشنهاد میشود در خصوص این کالای حیاتی نیز از همان مدل موفق تولید کاتالیستها توسط شرکتهای دانشبنیان بخش خصوصی بهرهگیری گردد.