حضرت آیتالله خامنهای در دیدارهای سالیانه با قوه قضائیه، توصیهها و مطالباتی خطاب به مسئولان این قوه داشتهاند. پایگاهاطلاعرسانی KHAMENEI.IR در گزیده بیانات زیر برخی از مهمترین مطالبات رهبر انقلاب از قوهی قضائیه در سالهای ۹۷، ۹۸، ۹۹ و ۱۴۰۰ را بازخوانی کرده است:
رویکرد تحولی در قوه قضائیه را ادامه دهید
مسئلهی رویکرد تحوّلی در قوّه باید ادامه پیدا کند، متوقّف نشود بلکه باید شدّت پیدا کند؛ تقویت بشود تا بتواند به آن آخر راه و سرمنزل نهایی برسد... خب سندی تهیّه شد در قوّهی قضائیّه... سند خوب و متقنی است... مشخّصاً برای کارهای مختلف مدّتدار و زماندار است؛ مبنا و مسیر حرکت را معیّن کرده، که نشاندهندهی این است که این سند به معنای واقعی کلمه عملیّاتی است و شعاری و ظاهری نیست. این سند [تحوّل]، سند خوبی است؛ همین سند را ملاک عمل قرار بدهند. البتّه ممکن است در گذشت زمان، بهروزرسانی این سند هم لازم باشد منتها این به معنای این نباشد که مسیر حرکت دستخوش تغییراتِ پیدرپی بشود؛ باید مسیر، مسیر روشنِ مستقیمِ مستقرّی باشد.
بیانات در دیدار رئیس و مسئولان قوه قضائیه ۱۴۰۰/۰۴/۰۷
درباره شناخت و مجازات مفسد، دچار ظلم نشوید
خدای نکرده اگر چنانچه کسی که مجرم نیست و مفسد نیست و فاسد نیست، به عنوان مفسد و فاسد شناخته بشود و معرّفی بشود و با او رفتار بشود، این ظلم بسیار بزرگی است؛ یا اگر چنانچه بیش از آن مقداری که مستحقّ مجازات و مستحقّ ملامت است، مجازات و ملامت بشود این هم کاملاً درست نیست؛ یعنی وجود فساد و مفسد، خیلی خطرناک است امّا تعدّی به بیگناه به معنای واقعی کلمه از این خطرناکتر است.
بیانات در ارتباط تصویری با همایش سراسری قوه قضائیه ۱۳۹۹/۰۴/۰۷
قاطعانه عمل کنید
باید دارای حکمت باشید، دارای علم باشید، دارای حالت و حسّ شنیداری باشید و دارای اقتدار. باید بفهمند قوّهی قضائیّه دارای اقتدار است، آنچه را تشخیص میدهد، به آن قاطعاً عمل میکند.
بیانات در دیدار رئیس و مسئولان قوه قضائیه ۱۳۹۸/۰۴/۰۵
با فساد در درون قوه مبارزه کنید
مأموریّت قوّهی قضائیّه مبارزهی با فساد در کلّ جامعه است لکن در درجهی اوّل، مبارزهی با فساد در داخل خود قوّه است که من این را بارها مکرّر در دیدارهای تقریباً همهسالهی با عزیزان قوّهی قضائیّه تأکید کردهام و اصرار بر این ورزیدهام. اگر چنانچه فسادی در داخل قوّهی قضائیّه به وجود بیاید، ضررش بسیار بیشتر از فساد بیرون قوّهی قضائیّه است.
بیانات در ارتباط تصویری با همایش سراسری قوه قضائیه ۱۳۹۹/۰۴/۰۷
نظارت در درون قوه قضائیه باید ده برابر افزایش پیدا کند
یک حرکت درونی در درون قوّهی قضائیّه بهصورت جدّی است که البتّه شروع شده؛ مأمورینی بروند در یک دادگستریای بهصورت ناشناس و آنجا بنشینند، وضع دادگستری را، مراجعات مردم را ببینند، بعد به آن قاضی یا به آن بازپرس مراجعه کنند ببینند دادگاه چهجوری است، دادسرا چهجوری است، چهجوری حکم میکنند؛ اینها کارهای خیلی خوبی است، منتها این کار بایستی دَه برابر آنچه انجام میگیرد، انجام بگیرد.
بیانات در دیدار رئیس و مسئولان قوه قضائیه ۱۳۹۷/۰۴/۰۶
قاضیهای خوب و بد را معرفی کنید
شما قاضی خوب کم ندارید، قاضیهای بسیار خوب [دارید]؛ قاضیای که شب و روز ندارد، از وقت خواب و وقت استراحت و وقت حضور در خانواده و همهی اینها میزند برای اینکه برسد به عمق یک پرونده و پرونده را احقاق کند و زنده کند مفاد آن را. خیلی خب، یک تعدادی از اینها را چهره کنید، معرّفی کنید؛ نقطهی مقابلش هم همینجور؛ حالا بنده نمیگویم هر کسی را که تخلّف کرده، فوراً تشهیرش کنید، امّا در بعضی موارد تشهیر لازم است؛ مشخّص کنید، معرّفی کنید؛ قاضیای که خیانت کرده در مقام قضا -حالا قاضی یا اعضای دادسرا، فرق نمیکند- این را معرّفی کنید؛ چه اشکالی دارد؟ تشهیر کنید.
بیانات در دیدار رئیس و مسئولان قوه قضائیه ۱۳۹۷/۰۴/۰۶
دلایل محاکمه مفسدان اقتصادی را برای مردم تبیین کنید
برخورد هم البتّه با تبیین [باشد]؛ یکی از کارهای مهم این است، که برمیگردد به همان مقولهی تبلیغ. یعنی وقتی یک مفسد اقتصادی را شما محاکمه میکنید و محکوم میکنید به یک مثلاً جزائی و یک مجازات و معاقبهای، این برای مردم جوری تبیین بشود که مردم همه احساس کنند که این کارِ درستی است و این کار باید همینجور انجام میگرفت.
بیانات در دیدار رئیس و مسئولان قوه قضائیه ۱۳۹۷/۰۴/۰۶
همه وظایف قوه قضائیه را به صورت متوازن پیگیری کنید
پیگیری متوازن همهِی وظایف، یکی از مسائلی است که باید مورد توجّه باشد؛ یعنی ما وقتی که به یکی از این وظایف سرگرم شدیم، مشغول شدیم، از بقیّهِی وظایف غافل نمانیم و آنها روی زمین نماند. حالا مثلاً فرض کنید که احیای حقوق عامّه از جملهی این وظایف است که خیلی هم مهم است؛ یا نظارت بر حُسن اجرای قوانین که این در قانون اساسی، جزو وظایف قوّهی قضائیّه است؛ یا پیشگیری از وقوع جرم یا اصلاح مجرمین؛ اینها همه جزو وظایفی است که در قانون اساسی ذکر شده و هر کدام یک فصل مُشبع و مهمّی دارد.
بیانات در ارتباط تصویری با همایش سراسری قوه قضائیه ۱۳۹۹/۰۴/۰۷
با شناخت زمینههای جرم از وقوع آن جلوگیری کنید
در مورد پیشگیری آنچه حائز اهمّیّت است این است که ما بسترهای وقوع جرم و تولید جرم را درست بشناسیم. اگر این بسترها شناخته شدند، دانسته شدند آن وقت شما راحت با آشنایی، با بصیرت میتوانید با وقوع جرم مقابله کنید که اصلاً جرم واقع نشود. ما اگر توانستیم پیشگیری را به معنای واقعی کلمه راه بیندازیم هزینهی مقابلهی با جرم بشدّت کاهش خواهد یافت.
بیانات در ارتباط تصویری با همایش سراسری قوه قضائیه ۱۳۹۹/۰۴/۰۷
رفتن بین مردم را ترک نکنید
رفتن بین مردم را ترک نکنید؛ این کارِ بسیار خوب و مهمّی است؛ هم رفتنِ داخل مردم، هم ارتباط داشتنِ با گروههای فعّال جامعه؛ فعّالان دانشگاهی، فعّالان حوزهای، فعّالان اقتصادی، فعّالان بخش مربوط به مسائل زنان که یک عدّهای در این قضیّه فعّالند؛ یا مسئلهی اقوام؛ ارتباط با اینها خیلی مهم است. اینکه مسئولین قوّه، بخصوص رئیس قوّه با مجموعههایی که در این زمینهها مشغول کارند، ارتباط داشته باشد، خیلی چیز مهمّی است... فایدهاش اوّلاً این است که هم میتوانید از آنها بشنوید حرفها را، ثانیاً برای آنها تبیین کنید؛ خیلی اوقات است یک سیاستهایی را دستگاههای مختلف دارند که بعضیها از بیرون معترض میشوند؛ غرضی هم ندارند، [بلکه] بر اثر بیاطّلاعی معترض میشوند.
بیانات در دیدار رئیس و مسئولان قوه قضائیه ۱۴۰۰/۰۴/۰۷
کاری کنید دسترسی مردم به قوه قضائیه آسان شود
یک نکته مسئلهی مردمی بودن است. خب، مردمی بودن مصادیقی دارد؛ یک جنبهی مردمی بودن این است که قوّهی قضائیّه خودش را دارای شأن و روحیهی خدمتگزاری به مردم بداند؛ نگاه، از بالا نباشد؛ گاهی نگاههای ما به مردم ممکن است [جوری باشد] کأنّه از بالا نگاه میکنیم به مردم؛ نخیر، ما جزو مردمیم، بین مردمیم، خیلی از این مردم از ما بالاتر هم هستند و بنابراین اینکه کسی از موضع بالا به آحاد مردم نگاه کند غلط است؛ بنابراین روحیهی خدمتگزاری [مهم است]. ما باید خودمان را خدمتگزار مردم بدانیم؛ هر کدام ما در هر جایی که هستیم. این یکی از جنبههای مردمی بودن است. یک جنبهی دیگر این است که ما کاری کنیم که دسترسی مردم به قوّهی قضائیّه آسان بشود. یکی از کارهای مهم این است که مردم براحتی بتوانند به مراکز مورد نیازشان در قوّهی قضائیّه دسترسی داشته باشند.
بیانات در ارتباط تصویری با همایش سراسری قوه قضائیه ۱۳۹۹/۰۴/۰۷
اطلاعات قضائی مردم را افزایش بدهید
یکی دیگر از مسائل مهم این است که مردم، اطّلاعات قضائی پیدا کنند؛ گاهی اوقات کسانی، یک گرفتاریای دارند که اگر چنانچه مثلاً به فلان نقطهی قوّهی قضائیّه مراجعه کنند، این حل خواهد شد؛ [امّا]نمیدانند، مطّلع نیستند و این گرفتاری روی آنها فشار میآورد، زندگیشان را زیر فشار قرار میدهد و گاهی مشکلات فراوانی درست میکند. بنابراین [باید] اطّلاعات قضائی، آگاهیهای قضائی مردم هم بالا برود.
بیانات در ارتباط تصویری با همایش سراسری قوه قضائیه ۱۳۹۹/۰۴/۰۷
از گزارشهای مردمی برای شناسایی فساد استفاده کنید
مردم به قوّهی قضائیّه کمک کنند. حالا شما دارید با فساد مبارزه میکند، خیلی خب، یکی از عواملی که میتواند شما را در این راه کمک کند گزارشهای مردمی است؛ وقتی مردم به شما گزارش دادند در زمینهی مسائل مربوط به فساد، شما میتوانید از آن استفاده کنید و بهره ببرید.
بیانات در ارتباط تصویری با همایش سراسری قوه قضائیه ۱۳۹۹/۰۴/۰۷
برای نظارتهای مردمی زیرساخت حقوقی درست کنید
برای نظارتهای مردمی و گزارشهای مردمی زیرساخت حقوقی در داخل قوّه لازم است؛ یعنی شما باید جایگاه این را در داخل قوّه مشخّص کنید که این گزارشها کجا برود، چه جوری بررسی بشود و صحّت و سُقم این گزارشها شناخته بشود، چگونه دنبال بشود، امنیّت آن گزارشگر هم چگونه محفوظ بماند.
بیانات در ارتباط تصویری با همایش سراسری قوه قضائیه ۱۳۹۹/۰۴/۰۷
احیای حقوق عامه را در مسائل مختلف دنبال کنید
بحث ورود قوّهی قضائیّه به احیای حقوق عامّه است که عمدتاً در مسئلهی پیگیری تولید و مسئلهی تولید و کارخانههای ازخطخارجشده و مانند اینها بُروز پیدا کرد؛ البتّه در زمینههای دیگر هم مثل رفع تصرّف از منابع طبیعی و اراضی دولتی و امثال اینها تحقّق پیدا کرد؛ این بسیار کار لازم و خوبی است. اینکه بعضی بگویند این جزو وظایف قوّهی قضائیّه نیست، کاملاً خلاف حق و خلاف قانون است؛ ورود به مسئلهی احیای حقوق عامّه جزو وظایف مهمّ قوّهی قضائیّه است... البتّه فقط مسائل اقتصادی نیست؛ مسئلهی سلامت، مسئلهی آموزش، مسئلهی محیط زیست و امثال اینها مسائل زیادی هست که در اینها حقوق عامّه باید مورد توجّه قرار بگیرد.
بیانات در دیدار رئیس و مسئولان قوه قضائیه ۱۴۰۰/۰۴/۰۷
با کار عملی و تبلیغاتی، اعتماد مردم را به قوه قضائیه جلب کنید
یک نکتهی مهم در باب قوّهی قضائیّه که میبینم درست پیش نمیرود مسئلهی اعتمادسازی مردم است؛ افکار عمومی خیلی مهم است. ما در مقابل دشمن و بدخواه و توطئهگر و دروغگو و تهمتزن باید با صلابت و قاطعیّت عمل کنیم [ولی] در مقابلِ افکار عمومی نمیشود اینجوری ظاهر شد. در مقابل افکار عمومی بایستی با تواضع، با دلسوزی، با محبّت وارد شد و با افکار عمومی تفاهم کرد؛ این خیلی چیز مهمّی است، تا بتوانیم اعتماد افکار عمومی را جلب کنیم.
جلب اعتماد افکار عمومی، یکی از آن اساسیترین کارها است برای قوّهی قضائیّه؛ خب، حالا چه کار کنیم برای اینکه این اعتماد به دست بیاید؟ به نظر میرسد دو کارِ اساسی باید انجام بگیرد. یک کار، کار عملی است؛ یک کار، کار تبلیغاتی است.
بیانات در دیدار رئیس و مسئولان قوه قضائیه ۱۳۹۷/۰۴/۰۶
برای کسبوکار و معیشت مردم فضای امن فراهم کنید
یکی از جاهایی که قوّهی قضائیّه میتواند برای اصلاح اقتصاد کشور نقش ایفا کند، ایجاد امنیّت فضای اقتصادی است؛ این کارِ قوّهی قضائیّه است. قوّهی قضائیّه باید بتواند نوعی برخورد کند با مختلکنندهی امنیّت، که فضای کسبوکار مردم، فضای زندگی و معیشت مردم، یک فضای امنی باشد؛ این یکی از زمینههای کار قوّهی قضائیّه برای اقتصاد کشور [است].
بیانات در دیدار رئیس و مسئولان قوه قضائیه ۱۳۹۷/۰۴/۰۶
گوش شنوا نسبت به شاکی و متهم داشته باشید
حوصلهی شنیدن باید داشته باشید، هم در دادسرا به وسیلهی بازپرس، هم در مواجههی با دادستان، هم در نهایت در دادگاه در مواجههی با دادرس و قاضی. بایستی گوش شنوا وجود داشته باشد. بشنوید! هم از آن کسی که شاکی است و آمده شکایت میکند گوش بدهید ببینید واقعاً چه میگوید، هم از آن کسی که متّهم است و از خودش دفاع میکند، کاملاً گوش کنید ببینید چه میگوید؛ این باید شنیده بشود؛ ممکن است حرف او را قبول هم نکنید امّا گوش کنید.
بیانات در دیدار رئیس و مسئولان قوه قضائیه ۱۳۹۸/۰۴/۰۵
از طولانی مدت شدن بررسی پروندهها جلوگیری کنید
ماندن پروندهها که بنده بارها در همین جلسهی دیدار با قوّهی قضائیّه این را تکرار کردهام، لگد به حالت [اقتدار و قاطعیت قوه قضائیه] است. وقتی پرونده یک سال، دو سال، پنج سال، ده سال میماند، معنایش این است که دستگاه قضائی در این مسئله دچار «چه کنم - چه کنم» است، نمیداند چه کار باید بکند؛ این نمیشود؛ به هر نتیجهای که رسیدند، قاطع آن نتیجه را عمل بکنند.
بیانات در دیدار رئیس و مسئولان قوه قضائیه ۱۳۹۸/۰۴/۰۵
در تخاصمها به عفو و گذشت توصیه کنید
در عملکردها، در آنجاهایی که تخاصم وجود دارد، توصیهی به عفو و گذشت و بخشش و مانند اینها [باشد]. در اسلام هم در مسائل خانوادگی فرمودند: وَ الصُّلحُ خَیر؛ صلح بدهند، آشتی بدهند. همین مسئلهی احیای حکمیّت که مربوط به خانواده است یا این شوراهای حل اختلاف -البتّه به شکل صحیح- اینها همان دخالت دادن اخلاق در مسائل قوّهی قضائیّه و چرخ و پَر قوّهِی قضائیّه است.
بیانات در دیدار رئیس و مسئولان قوه قضائیه ۱۳۹۸/۰۴/۰۵