«در سی‌ام شهریور ۵۹ حمله‌ی بزرگ متجاوزان عراقی به خاک ما آغاز شد.»(۱۳۶۰/۰۳/۳۱) دشمن تحریک شده توسط مستکبرین از این حمله اهدافی داشت: «[حمله‌ی ارتش عراق] ۱۹ ماه پس از تشکیل جمهوری اسلامی که با ده لشگر و صدها فروند جنگنده از زمین و هوا و دریا انجام شد، بجز توسعه‌طلبی و انضمام بخشی از ایران به عراق... شکست انقلاب و سرنگونی جمهوری اسلامی را هم هدف گرفته بوده است.»(۱۳۶۶/۰۶/۳۱) از سوی دیگر ایران اسلامی دور از آمادگی‌های معمول قرار داشت: «امکانات مالی کشور، بسیار ضعیف؛ نیروهای مسلح، نامنسجم؛ وسایل نظامی، بعضی کهنه و فرسوده و بعضی منتظر قطعه‌ای بود که به ما نمی‌فروختند. هواپیما داشتیم، قطعه نداشت؛ تانک داشتیم، قطعه نداشت و دنیا به ما نمی‌فروخت؛ در داخل هم از این وسایل هیچ‌چیز تولید نمی‌شد.»(۱۳۸۱/۰۳/۰۱)

ابرقدرت‌ها علیه ایران
ابرقدرت‌های جهانی و عواملشان در جهت دشمنی با ایران با یکدیگر نهایت همکاری را داشتند: «[آمریکا و شوروی] این دو ابرقدرت که در ده‌ها مسئله باهم اختلاف داشتند، در دشمنی با ایران با یکدیگر اتحاد کلمه داشتند و هر دو به رژیم عراق صمیمانه و با همه‌ی وجود کمک و از آن دفاع می‌کردند! ناتو و قدرت‌های اروپایی به عراق کمک کردند... اروپای شرقی نیز... هرچه عراق می‌خواست، به او داد... و همچنین دولت‌های عربی منطقه... یک طرف هم نظام جمهوری اسلامی بود.»(۱۳۸۱/۰۳/۰۱)

بزرگ‌ترین تجربه دوران نورانىِ رهبرىِ امام
در چنین وضعیتی بعضی‌ها به ناامیدی دامن می‌زدند: «کسانی هم که آن روز در راس بعضی کارهای موثر بودند، دائم آیه‌ی یاس می‌خواندند.»(۱۳۸۱/۰۷/۱۷) و برخی خواهان مذاکره با دشمن بودند: «دشمن در هزاران کیلومتر زمین ما، از جنوبی‌ترین نقطه تا شمالی‌ترین نقطه‌ی همسایگی با عراق، مستقر شده بود؛ اما در این حال به ما می‌گفتند بیایید مذاکره کنید! مذاکره از موضع ضعف و ذلت و همراه با دست پر حریف در چانه‌زنی.»(۱۳۸۱/۰۳/۰۱) اما: «امام ایستاد.»(۱۳۸۱/۰۳/۰۱) «امام بزرگوار، بزرگ‌ترین تجربه دوران نورانىِ رهبرىِ خود را در اینجا نشان داد و نگذاشت که ملت ایران، لحظه‌ای احساس هزیمت و شکست کند.»(۱۳۷۵/۰۸/۳۰)

امام ملت را به صحنه آورد
ایستادگی امام خمینی رحمه‌الله‌علیه متکی بر «ایمان به خدا» و «باور داشتن نیروی مردم» بود: «امام یک لحظه دچار تردید نشد؛ چون به راه خود ایمان داشت؛ به خدا متکی بود و به این ملت باور داشت. ملت هم امام خود را قبول داشت؛ او را شناخته بود و پشت سرش ایستاده بود.»(۱۳۷۱/۰۳/۱۳) تشکیل بسیج سراسری برای دفاع از کشور حاصلِ حکمت و مدیریت امام برای به عرصه آوردن دریای بی پایان توان ملت بود: «اگر بسیج نیروهای مردم نمی‌بود و امام بزرگوار، از نیروی ایمان و عشق مردم، در سازماندهی این عناصر مؤمن و نورانی در سراسر کشور استفاده نمی‌کرد و این انبوه عظیم نیروی فعّال را به‌وجود نمی‌آورد، بدون شک جمهوری اسلامی نمی‌توانست در مقابل این همه توطئه و خباثت و دشمنی و سنگ‌اندازی، مقاومت کند.»(۱۳۷۵/۰۸/۳۰) با این نگاه بود که: «در رفتن به میدان جنگ، پدران با فرزندانشان، و فرزندان با یکدیگر مسابقه گذاشتند! همسران غصه خوردند و گریه کردند که چرا آنها نمی‌توانند به میدان جنگ بروند؛ و صبر کردند و در خانه‌ها نشستند و پشت جبهه را نگهداشتند.»(۱۳۷۰/۱۰/۱۱) دستاورد این ایستادگی «پیروزی‌ای درخشان» بود: «بعد از هشت سال جنگ تحمیلی، بالاخره دشمن اعتراف به عجز کرد و نیروهای مسلّح جمهوری اسلامی و ملت ایران، به کوری چشم دشمنان توانستند، سربلند و پیروز از این جنگ بیرون آیند.»(۱۳۷۵/۰۸/۳۰)

تجربه ارزشمند؛ عبرت امروز
«داستان دفاع مقدس ما»، داستان ایستادگی آگاهانه و مومنانه یک ملت با اتکاء به رهبری الهی بود: «دفاع مقدس ما، دوران جنگ هشت‌ساله‌ی پر ماجرای این کشور، داستان ایستادگی ملت ایران و ایستادگی جوانان ما در مقابل خباثت‌ها و دشمنی‌های کفر و استکبار جهانی است.»(۱۳۹۳/۰۱/۰۶) امروز این تجربه‌ی گران‌بهاء پیش روی ماست: «این فصل از تاریخ ایران، تجربه‌ای بسیار ارزشمند و بزرگ است.»(۱۳۹۱/۰۱/۱۶)