اولین روز بهمن ماه ۱۳۹۳ افکار عمومی ایران و جهان شاهد رخدادی کم‌سابقه در فضای تعاملات بین‌المللی بودند. رهبر معظم انقلاب اسلامی در نامه‌ای خطاب به جوانانِ اروپا و آمریکای شمالی از برنامه‌ی قدرت‌های بزرگ برای «تصویرسازی غلط از اسلام» سخن گفته و ضمن فراخواندن این جوانان به کاوش در «انگیزه‌های این سیاه‌نمایی»  از آنان خواستند در مقابل این تبلیغات منفی برای رسیدن به «شناختی مستقیم و بی‌واسطه از اسلام» تلاش کنند.[۱]

راه سوم
به این ترتیب صفحه‌ای جدید در مقابله با جریان «اسلام‌هراسی» گشوده شد و در مقابل دوگانه‌ی «توهین به اسلام» (از سوی قدرت‌های غربی و عواملشان) و «خشونت و ترور» (توسط گروه‌های تروریستی)، راه سومی مبتنی بر «گفتگو با افکار عمومی» و «دعوت به پرسشگری و تحقیق برای کشف حقیقت» مطرح شد.

    دانلود نسخه موبایل | دانلود با کیفیت پایین | دانلود با کیفیت بالا

آنچه در فرانسه اتفاق افتاد تنها یک حلقه از سلسله‌ برنامه‌های اسلام‌ستیزانه بود که با صحنه‌گردانی جریان باطل به موج جدیدِ اسلام‌هراسی و تبلیغات منفی و پردامنه علیه فرهنگ و شریعت اسلامی تبدیل شد. با نگاهی گذرا به رخدادهای جهانی و تحولات ناشی از انقلاب اسلامی ایران و بیداری اسلامی در جهان اسلام و همچنین بیداری ملت‌ها در سایر نقاط جهان می‌توان به این نتیجه‌گیری رسید که جریان اسلام‌هراسی و پیامدهای آن همچنان ادامه خواهد یافت و باید منتظر حوادث ناگوار بعدی در این زمینه بود. قطعاً مقابله‌ی صحیح و اصولی با اسلام‌هراسی مستلزم شناخت درست از علت شکل‌گیری و دامن زدن به آن توسط قدرت‌ها و اجرای برنامه‌های فکرشده و منطقی در مقابل آن است.

اما علت افزایش امواج اسلام‌هراسی در دنیا چیست؟ و برای مقابله با این جریان چه باید کرد؟ امروزه این سؤالات مهم برای مسلمانان ایران و جهان مطرح است و یافتن پاسخ صحیح و دقیق به آن می‌تواند در حرکت عمومی دنیای اسلام و مقابله‌ با توطئه‌ی قدرت‌های مستکبر نقش مهم و تأثیرگذاری داشته باشد.

اسلام‌هراسی؛ ترجمه‌ هراس و سراسیمگی در مقابل اسلام
رهبر انقلاب اسلامی در کالبدشکافی پدیده‌ی اسلام‌هراسی آن را «ترجمه‌ی هراس و سراسیمگی قدرتها در مقابل اسلام» معرفی کرده و قدرت یافتن روزبه‌روز انقلاب اسلامی و نظام اسلامی برآمده‌ی از آن را علت اساسی شکل‌گیری و دامن زدن به این مسئله معرفی می‌کنند:
«اسلام‌هراسی در واقع ترجمه‌ی هراس و سراسیمگی قدرتها در مقابل اسلام است؛ واقع قضیّه این است. یعنی شما اینجا زحمت کشیدید، ملّت ایران تلاش کردند، زحمت کشیدند، مجاهدت کردند، نظام اسلامی را سرِ کار آوردند و این نظام اسلامی را تثبیت کردند، پایه‌اش را محکم کردند، آن را در مقابل حوادث گوناگون مصونیّت و ایمنی دادند و روزبه‌روز قوی کردند؛ این، قلدرهای دنیا را میترساند. اسلام‌هراسی‌ای که امروز وجود دارد، در واقع انعکاس و بازتاب دغدغه‌ی آنها است، سراسیمگی آنها است؛ نشان میدهد که شما پیش رفتید؛ نشان میدهد که اسلام توانسته است حرکت خود را به‌طور موفّق تا اینجا پیش ببرد.»[۲]

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای قبلاً نیز «حرکت عظیم اسلامی» در جهان اسلام را عامل ترس دشمن و تهاجم فرهنگی و تبلیغاتی به اسلام معرفی کرده بودند:
«امروز دنیای اسلام با تهاجم سیاسی و فرهنگی و تبلیغاتیِ همه‌جانبه‌ی دشمنان اسلام مواجه است. این نکته را باید در همه‌ی جهان اسلام، همه‌ی آحاد مردم، بخصوص نخبگان، بخصوص روشنفکران، علمای دین، افراد برجسته‌ی سیاسی غفلت نکنند. امروز تهاجم علیه اسلام و مقدسات مسلمانان همه‌جانبه است و این نه به خاطر این است که دشمن قوی شده است، به خاطر این است که دشمن در مقابل حرکت عظیم اسلامی احساس ضعف میکند»[۳]

با قدرت‌گیری گروه داعش در عراق و سوریه، هر روزه تصاویر جدیدی از جنایات این گروه تحت عنوان «دولت اسلامی» در جهان منتشر شد.
 

درک و تفسیر ما از واقعیت‌های جهانِ پیرامون تأثیر مستقیمی بر نوع و چگونگی کنش‌ها و واکنش‌هایمان دارد و این موضوع در نحوه‌ی برخورد رهبر انقلاب با جریان اسلام‌هراسی و امواج متأخر آن در جهان غرب نمود دارد. چنانچه اسلام‌هراسی را ناشی از ترس و ضعف دشمن در مقابل جریان پیشرونده‌ی اسلامی بدانیم نوعی از واکنش و طراحی در برابر آن خواهیم داشت که در یک کلام می‌توان این واکنش را از منظر آیت‌الله خامنه‌ای «مواجهه‌ی فعال و رو‌ به جلو» دانست:
«به‌نظر من در برابر پدیده‌ی اسلام‌هراسی مطلقاً نباید منفعل شد؛ بله، اسلام‌هراسی وجود دارد؛ عدّه‌ای دارند مردم را، جوامع را، جوانان را، اذهان را از اسلام میترسانند؛ اینها چه کسانی هستند؟ درست که مسئله را میشکافیم و در مسئله دقّت میکنیم، می‌بینیم که اینها همان اقلّیّت قلدر و زیاده‌خواهی هستند که از حاکمیّت اسلام میترسند.»[۴]

ارسال نامه به جوانان غربی و دعوت از آنان برای تفکر پیرامون پدیده‌ی اسلام‌هراسی و زنده کردن حس حقیقت‌جویی در آنان از چنین منطقی برمی‌خیزد.

امانت الهی
اما برخورداری از رویکرد فعالانه در مواجهه با پدیده‌ی اسلام‌هراسی مستلزم چه فعالیتی است؟ رهبر انقلاب «مطرح کردن اسلام ناب در سطح دنیا» را راهکار اصلی مقابله با این جریان می‌دانند:
«در نظام جمهوری اسلامی، کار بزرگ و مهم این است که ما همه -هر کسی در هر نقطه‌ای قرار دارد که توانی در این زمینه دارد- باید تلاشمان این باشد که اسلام ناب را مطرح کنیم.»[۵]

تأکید بر ترویج اسلام ناب برای مقابله با توطئه‌های دشمن در بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی سابقه‌ای طولانی داشته و ایشان در بُرهه‌های مختلف جنبه‌های گوناگون این موضوع را تبیین کرده و از این مهم به «امانت الهی» تعبیر نمودند:
«اسلام ناب که امام بزرگوار بر روی آن این همه تأکید می‌کردند، برای این است که ما این متاع را که متاع ذهن مردم و متاع مغزها و متاع دلهاست خالص، بدون غلّ و غش، بدون تقلّب و بدون کم و زیادهایی که دستهای خائن و گنهکار یا غافل و جاهل به وجود آورده‌اند، به مخاطبان برسانیم. این بزرگترین امانت الهی است.»[۶]

به نظر می‌رسد برنامه‌ریزی و اقدام مناسب در راستای ترویج و گسترش «گفتمانِ اسلام ناب» در سطح دنیا برای مقابله‌ی فعالانه با اسلام‌هراسی پیش از هرچیز مستلزم شناخت صحیح از «مفاهیم اصلی این تفکر» است. لذا تبیین مهم‌ترین مفاهیم مطرح شده ذیلِ گفتمان اسلام ناب براساس بیانات آیت‌الله خامنه‌ای اهمیتی مضاعف می‌یابد.
 
مفاهیم اصلیِ گفتمان اسلام ناب
با مطالعه‌ی بیانات رهبری در بحث اسلام ناب می‌توان این نکته را دریافت که از نظر ایشان نقطه‌ی تمایز «اسلام ناب محمدی» صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و «اسلام آمریکایی» در توجه به «جنبه‌های سیاسی و اجتماعی اسلام» بارز می‌شود و در اینجاست که با مفهوم «اسلامِ انقلابی» تفاوت و تمایز بین اسلامِ ناب و اسلامِ آمریکایی واضح‌تر می‌گردد. در واقع اسلامِ انقلابی، «دال مرکزی» گفتمان اسلامِ ناب بوده و می‌توان سایر مفاهیم مطرح‌شده در این گفتمان را ذیلِ این مفهوم صورتبندی کرد. برخی از مهم‌ترینِ این مفاهیم بدین شرح‌اند:

۱. پیوند دین و سیاست
تآکید بر «درهم‌تنیدگی و پیوند مستحکم دین و سیاست» از شاخص‌های اصلی این گفتمان بوده و در نقطه‌ی مقابل جدایی دین از سیاست و تقلیل دینداری به مناسبات شخصی و فردی به‌عنوان شاخص مهم گفتمان اسلام آمریکایی قرار دارد:
«فکر اسلام ناب، فکر همیشگی امام بزرگوار ما بود؛ مخصوص دوران جمهوری اسلامی نبود؛ منتها تحقق اسلام ناب، جز با حاکمیت اسلام و تشکیل نظام اسلامی امکان‌پذیر نبود. اگر نظام سیاسی کشور بر پایه‌ی شریعت اسلامی و تفکر اسلامی نباشد، امکان ندارد که اسلام بتواند با ستمگران عالم، با زورگویان عالم، با زورگویان یک جامعه، مبارزه‌ی واقعی و حقیقی بکند. لذا امام حراست و صیانت از جمهوری اسلامی را اوجب واجبات می‌دانست.»[۷]

۲. عزت اسلامی و نفی سلطه
از دیگر مفاهیم مهم در این گفتمان «عزت اسلامی و نفی سلطه‌ی بیگانگان» است. اعتقاد به قاعده‌ی نفی سبیل و لوازم آن در این بُعد از گفتمان اسلام ناب تجلی می‌یابد:
«امام بزرگوار ما تقابل ایجاد کردند و فرمودند: «اسلام امریکایی» و «اسلام ناب محمّدی». اسلام ناب و خالص، اسلامِ توحید و وحدت بین امّت اسلامی، اسلامِ «و لن یجعل الله للکافرین علی المؤمنین سبیلا »، اسلامِ «الاسلام یعلو و لا یعلی علیه »، اسلامی که می‌گوید: «و لو انّ اهل القری آمنوا و اتّقوا لفتحنا علیهم برکات من السّماء و الأرض ». برگشت به این اسلام، تنها علاج و نسخه‌ی درمان امّت اسلامی است.»[۸]

۳. ظلم‌ستیزی و حمایت از مظلوم
«درگیری با ظلم در سطح جهانی» و »حمایت همیشگی از مظلومان و مستضعفانِ عالم» یکی دیگر از مفاهیم اصلی مطرح در این گفتمان است که در سیاستها و اقدامات عملی جمهوری اسلامی نیز نمود یافته است. تأکید بر آموزه‌ی «کُونا لِلظّالِمِ خَصماً و لِلمَظلُومِ عَوناً»[۹] در بیانات رهبری به عنوان یکی از مبانی این جهت‌گیری از همین منظر قابل فهم است:
«اولین و اصلی‌ترین نقطه در مبانی امام و نظرات امام، مسئله‌ی اسلام ناب محمدی است؛ یعنی اسلام ظلم‌ستیز، اسلام عدالتخواه، اسلام مجاهد، اسلام طرف‌دار محرومان، اسلام مدافع حقوق پابرهنگان و رنج‌دیدگان و مستضعفان. در مقابل این اسلام، امام اصطلاح «اسلام آمریکائی» را در فرهنگ سیاسی ما وارد کرد. اسلام آمریکائی یعنی اسلام تشریفاتی، اسلام بی‌تفاوت در مقابل ظلم، در مقابل زیاده‌خواهی، اسلام بی‌تفاوت در مقابل دست‌اندازی به حقوق مظلومان، اسلام کمک به زورگویان، اسلام کمک به اقویا، اسلامی که با همه‌ی این‌ها می‌سازد. این اسلام را امام نام‌گذاری کرد: اسلام آمریکائی.»[۱۰]

۴. ترکیب عقلانیت، معنویت و عدالت
از جمله نقاط تمایز اسلام ناب از اسلام آمریکایی ترکیب منظومه‌وار و منطقیِ آن است. چنانکه «فرد» و «جامعه» هرکدام جایگاه خود را داشته و «عقلانیت»، «معنویت» و «عدالت» در کنار یکدیگر معنا یافته و از ترکیبِ منطقی آن این گفتمان و جهت‌گیری کلان شکل می‌یابد:
«امام اسلام ناب فرمودند، در مقابل اسلام آمریکائی... در این نگاه به اسلام و درک و فهم از اسلام، فرد و جامعه باهم ملاحظه می‌شوند، معنویت و عدالت باهم ملاحظه می‌شوند، شریعت و عقلانیت با یکدیگر ملاحظه می‌شوند، عاطفه و قاطعیت در کنار هم دیده می‌شوند؛ این‌ها همه باید باشد. قاطعیت در جای خود، عواطف در جای خود، شریعت در جای خود، عقلانیت- که آن هم خارج از شریعت البته نیست- در جای خود؛ همه در کنار هم بایستی مورد استفاده قرار بگیرند.»[۱۱]
براساس این مبناست که اسلام ناب از آفت‌های «تحجر» و «التقاط» به عنوان عناصرِ پررنگِ اسلام آمریکایی دور می‌شود:
«اسلام نابی که امام مطرح کرد، یعنی ضدّ اسلام متحجّر و خرافی و همچنین ضدّ اسلام رنگ باخته در مقابل مکاتب بیگانه و التقاطی.»[۱۲]

تصویری از لحظات ابتدایی حملات تروریستی پاریس، دی‌ماه ۱۳۹۳ / دو عنصر تروریستی در حال تیراندازی به یک پلیس فرانسوی

۵. شخصیت و خط امام خمینی(ره)
از نگاه رهبر انقلاب اسلامی شخصیت و خط امام خمینی رحمه‌الله تجسم اسلام ناب محمدی صلّی‌الله‌علیه‌وآله و سلّم است و از این منظر توجه به این موضوع در تبیین گفتمان اسلام ناب مهم جلوه می‌کند:
«حیات و شخصیت خمینی کبیر، تجسم اسلام ناب محمّدی (صلّی الله علیه و آله و سلّم) و تبلور انقلاب اسلامی بوده و او خود و سخنش و انگشت اشاره‌اش، خضر راه این حرکت الهی و روشنگر نقاط مبهم‌ و برطرف‌کننده‌ی همه‌ی تردیدها بوده و همچنان خواهد بود.»[۱۳]

تبدیل تهدید به فرصت
براساس بیانات رهبری باید در مقابل پدیده‌ی اسلام‌هراسی رویکرد فعالانه داشت و براساس اصلی‌ترین مفاهیم برآمده از گفتمان اسلام ناب محمدی صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم به ترویج و تبیین این فکر و گفتمان در سطح افکار عمومی دنیا بپردازیم. در این صورت است که این تهدید به فرصتی برای رشد و گسترش روزافزون اسلام در سطح دنیا و شکست بیش از پیش توطئه‌های مستکبرین تبدیل خواهد شد:
«اگر به مردم معمولی دنیا یک تلنگری زده شود، یک توجّهی به آنها داده شود، اینها ناگهان به فکر می‌افتند که علّت اینکه این‌قدر اسلام در این مطبوعات صهیونیستی، در این شبکه‌های تلویزیونیِ وابسته‌ی به محافل قدرتمند و دارای زر و زور مورد تهاجم قرار میگیرد چیست؟ این خود زمینه‌ی یک پرسش است و این پرسش به نظر ما برکاتی دارد و میتواند این تهدید را تبدیل به فرصت کند.»[۱۴]

[۱] - پیام مهم رهبر انقلاب به جوانان اروپا و آمریکای شمالی ۱۳۹۳/۱۱/۱