1389/06/19خطبههای نماز عید سعید فطر
اول شوال ۱۴۳۱
خطبهی اول
بسمالله الرحمن الرحیم
الحمد للَّه ربّ العالمین. الحمد للَّه الّذی خلق السّموات و الأرض و جعل الظّلمات و النّور ثمّ الّذین کفروا بربّهم یعدلون. أحمده و أستعینه و أستغفره و أتوکّل علیه و أصلّی و أسلّم علی حبیبه و نجیبه و خیرته فی خلقه حافظ سرّه و مبلّغ رسالاته حبیب قلوبنا أبیالقاسم المصطفی محمّد و علی اله الأطیبین الأطهرین المنتجبین الهداة المهدیّین سیّما بقیّةاللَّه فی الأرضین. و صلّ علی أئمّة المسلمین و حماة المستضعفین و هداة المؤمنین. اوصیکم عباداللَّه و نفسی بتقوی اللَّه.
عید مبارک سعید فطر را به همهی امت اسلامی، به ملت عزیز ایران و به شما نمازگزاران مکرم و معظّم تبریک عرض میکنم و همه را و خودم را توصیه میکنم به رعایت تقوای الهی و پرهیزگاری و رعایت امر و نهی پروردگار در هر گفتار و کردار و پندار.
خدای متعال را سپاسگزاریم که فرصت عطا کرد، عمر عنایت کرد، یک ماه رمضان دیگر و یک عید فطر دیگر را شاهد هستیم. نعمت بزرگی است نعمت درک ماه ضیافت الهی. و ملت ما در واقع از این ماه استفادهی شایانی بردند؛ قدر دانستند این ماه شریف و عزیز را. این مجالس، این محافل، این تلاوتها، این ذکرها، این دعاها، این برنامههائی که دلهای بیشترْ جوان و روحهای پاک و صاف آنان در آن شرکت داشتند، دریچههای رحمت الهی را به روی ملت باز میکند انشاءاللَّه. قدر باید دانست.
روح معنویت و دلدادگی به ارتباط با ذات مقدس احدیت در مردم ما نهادینه است، عمیق است، ریشهدار است. بعضی ممکن است دچار اشتباهاتی بشوند، در زندگی فردی خودشان خطاهائی بکنند، اما ماه رمضان این فرصت را به آنها میدهد که به سوی خدای متعال برگردند، توجه کنند، متذکر شوند و انابه کنند. در همهی انسانها این روح ارتباط با معنویت هست؛ با زبان شاعرانه این را بیان میکنند:
خاک دل آن روز که میبیختند
شبنمی از عشق در او ریختند(۱)
این عشق، عشق مادی نیست، عشق هوسآلود نیست؛ این، عشق به خداست؛ این، عشق به ذات احدیت است؛ این، عشق به اصل وجود است که در همهی انسانها هست، نهادینه است؛ «فطرت اللَّه الّتی فطر النّاس علیها».(۲) عوامل مادی، انگیزههای مادی، جاذبههای مادی، مانند خار و خاشاکی، زبالهای بر روی این گوهر اندوده میشود، وقتی ماه رمضان میآید، گویا نسیمی است که این زوائد را برطرف میکند، آن گوهر، خود را نشان میدهد و توجه به خدای متعال جان میگیرد. لذا در این ماه رمضان مثل اغلب ماه رمضانهای گذشته شاهد بودیم همهی مردم، انواع و اقسام سلائق، نوع رفتارهای گوناگون، نوع لباسهای گوناگون، در این مجالس بخصوص در شبهای مبارک قدر شرکت کردند، بهره بردند، استفاده کردند، اشک ریختند.
دل چو به آن قطره غماندود شد
بود کبابی که نمکسود شد
دیدهی عاشق که دهد اشک ناب
هست همان خون که چکد از کباب(۳)
این اشکهایی که از چشمها جاری میشود، در حقیقت از دل بیدار و پاک است که بیرون میآید و میجوشد. مردم عزیز ما این را باید قدر بدانند. ذخیرهای به دست آوردید، محصولی اندوختید در این ماه مبارک، آن را حفظ کنید؛ با قرآن انس پیدا کردید. این را حفظ کنید؛ این انس را حفظ کنید. این نماز جماعت اول وقت را، نماز در مسجد را، نمازِ با حال و حضور را برای خودتان در طول دوران سال نگه دارید و تا آنجایی که ممکن است، نگذارید این عوامل مادی، این خار و خاشاک، این خاکسترهای مادی روی این گوهر بنشیند. ملتی که این خصوصیات را در خود حفظ کند و این عروج معنوی و تکامل معنوی را در خود نگه دارد، این ملت در همهی میدانها - در میدان مادی، در میدان معنوی، در عزت، در اقتدار، در ایجاد همهی سرمایههای ملی - موفق خواهد شد. و انشاءاللَّه این برای ملت ما پیش خواهد آمد.
امروز هم روز عید فطر است که در روایت «علل» : «فیکون یوم عید و یوم اجتماع و یوم فطر و یوم زکاة و یوم رغبة و یوم تضرّع»، (۴) هم عید است، هم روز اجتماع مردم است. امروز در سراسر دنیای اسلام مردم مسلمان عید میگیرند. این متوجه شدن دلها به یک نقطه در یک زمان، فرصت بزرگی برای امت اسلامی است. «یوم زکاة و یوم رغبة»؛ روزی است که به خدای متعال رغبت نشان میدهید. «و یوم تضرّع»؛ روزی است که انسان به خدا تضرع میکند. این عید، عید توجه است؛ عید معناست. امیدواریم که خداوند متعال توفیق بدهد بتوانید - همهمان بتوانیم - امروز را که روز عید است و روز مبارک جمعه است، از فیوضات الهی استفاده کنیم.
بسماللَّهالرّحمنالرّحیم
قل هو اللَّه احد. اللَّه الصّمد. لم یلد و لم یولد و لم یکن له کفوا احد. (۵)
خطبهی دوم
بسماللَّهالرّحمنالرّحیم
الحمد للَّه ربّ العالمین. و الصّلاة و السّلام علی سیّدنا و نبیّنا ابیالقاسم المصطفی محمّد و علی اله الأطیبین الأطهرین المنتجبین الهداة المهدیّین سیّما علىّ امیرالمؤمنین و الصّدّیقة الطّاهرة و الحسن و الحسین سیّدی الشّباب اهل الجنّة و علىّبنالحسین و محمّدبنعلىّ و جعفربنمحمّد و موسیبنجعفر و علىّبنموسی و محمّدبنعلىّ و علىّبنمحمّد و الحسنبنعلىّ و الخلف القائم المهدىّ صلوات اللَّه علیهم اجمعین. و صلّ علی أئمّة المسلمین و حماة المستضعفین و هداة المؤمنین. اوصیکم و نفسی عباد اللَّه بتقوی اللَّه.
اولین مطلبی که در خطبهی دوم عرض میکنم، تشکر از ملت عظیمالشأن ایران به مناسبت حرکت پرشکوه روز قدس است. ملت ایران نشاط خود را، روحیهی خود را، عزم و ارادهی خود را، موقعشناسی خود را در این اجتماع عظیم نشان دادند. سی و یک سال از روزی که امام بزرگوار ما این روز را اعلام کردهاند میگذرد، توقع دشمنان این بود که روزبهروز کمرنگتر شود و به فراموشی برسد. خدا را شکر که روزبهروز این انگیزه، این شعلهی فروزان در دل مردم و در عمل مردم برجستهتر شد. امسال در کشورهای گوناگون: در آسیا، در خاورمیانه، در آفریقا، در آمریکا، در اروپا، مسلمانها در نقاط مختلف عالم این روز را گرامی داشتند و ملت بزرگ ایران، محور اصلی این حرکت عظیمِ امت اسلامی، این روز را با شکوه تمام برگزار کرد و نشان داد که در شرائطی که اقتضائات بینالمللی وجود دارد، وظائف خود را گرمتر و گیراتر، پرانگیزهتر و پرشورتر انجام میدهد.
رژیم صهیونیستی قساوت خود را به اعلی درجه رساند. از اطراف و اکناف عالم هر چه صدای حمایت بلند شد، بیاعتنائی کرد، جنایت کرد. ملت مسلمان ایران در این شرائط، روز قدس را از همه سال گویا گرمتر و گرامیتر داشتند. تلاشهای مغرضانهی آمریکا و غرب بر علیه جمهوری اسلامی، ملت ما را پرانگیزهتر کرد. در این قضیهای که برای استکبار جهانی و سلطهگران جهانی، مسئلهی فلسطین یک مسئلهای است که میخواهند آن را به هر نحوی که ممکن است به انزوا بکشانند، ملت ایران این را در متن آورد. آفرین بر این ملت بزرگ.
امید و انگیزه موج میزند در رفتار و گفتار مردم عزیز ما. من بازتاب این امید و این انگیزه را، امسال در ملاقات با دانشجویان، در ملاقات با دانشگاهیان و نخبگان، در ملاقات با کارگزاران و مسئولان عمدهی کشور و نظام، در ملاقات با مدیران ارشد، با کارآفرینان، در ملاقات با قشرهای مختلف در ماه رمضان، در گفتار آنها مشاهده کردم؛ در منش آنها و سیمای آنها این امید و این انگیزه را مشاهده کردم. ملتی که یک چنین امیدی در او هست، اینجور به سمت آینده با نگاه خوشبینانه و با عزم و اراده نگاه میکند، این ملت مسلماً و قطعاً و یقیناً به قلهها دست پیدا خواهد کرد.
در قضایای جهانی و منطقهای، قضایای زیادی هست که برای امت اسلامی مهم است، ولی قضیهای که از همه فوریتر است، سیل پاکستان است. اسمش سیل است، اما در واقع یک بلای عظیم، یک مصیبت بزرگ برای ملت پاکستان که یکی از ملتهای مؤمنِ امت اسلامی است و در همهی قضایای گوناگون این ملت جزو پیشروها بوده است و پیشقدم بوده است در اظهار دیانت، در اظهار تعصب دینی و پایبندی دینی، به وجود آمده است. این ملت امروز مبتلاست به یک مصیبت عظیم. این رود سند از شمال تا جنوب پاکستان طغیان کرده است؛ از مرز چین در شمال پاکستان تا اقیانوس هند در جنوب پاکستان، سرتاسر این خط طولانی یک سیل عظیم، یک طغیان آبی عظیم، یک طوفان عظیم، زندگی مردم را بکلی دگرگون کرده است. بیش از ده هزار روستا از بین رفته؛ تمام مزارع و باغستانها که محل تغذیهی این ملت و امید این ملت به صادرات و کسب ثروت بوده است، بکلی نابود شده است؛ دهها هزار مدرسه، مسجد، حسینیه در طول این خط طولانی نابود شده و از بین رفته است. این عرض رود سند - آنطور که به من گزارش کردند - به طور متعارف در حدود دو کیلومتر، یک کیلومتر و نیم است که در یک جاهائی که با رودهای دیگر متصل شده است، حدود نود کیلومتر آبگرفتگی ایجاد کرده است! مردم، چهارپایان، زندگیها، خانهها و امیدها از بین رفتهاند. آن طوری که تخمین زدهاند، در حدود چهل الی پنجاه میلیارد دلار به خاطر این سیل به پاکستان خسارت وارد شده! بیست میلیون از مردم آواره شدهاند و چند هزار کشته شدند: بچهها، کودکان، زنها، پیرمردان، از کارافتادهها.
این مردم امروز به آب احتیاج دارند، به غذا احتیاج دارند، به لباس احتیاج دارند، به سرپناه احتیاج دارند، به همهی لوازم زندگی احتیاج دارند. ماه رمضان را با این حال، ملت پاکستان روزه گرفتند. روز عید فطر است، روز اجتماع است، روز امت اسلامی است. مردم ما باید همت کنند. دولت جمهوری اسلامی کمکهائی کرده است، بعضی از مردم کمکهائی کردهاند، لکن اینها کافی نیست، بیشتر باید کمک کنیم. این وظیفهی همهی ماست. برادران مؤمن ما، برادران مسلمان ما در آنجا دچار یک چنین مصیبت بزرگی شدهاند. این فقط خطاب به شما ملت ایران نیست، خطاب به همهی دنیای اسلام است، خطاب به همهی ملتهاست، خطاب به همهی مسلمانهای کشورهای مسلمان است، خطاب به کنفرانس اسلامی است؛ همه باید همت کنند، باید کمک کنند. جمع شدهاند، گفتند حالا یک میلیارد، دو میلیارد! کو این نیاز عظیم این ملت!؟ با این چیزها تأمین نمیشود. پاکستان ضربهی سختی خورد. هر مقداری که میتوانیم، باید کمک کنیم. خداوند کمک کند که بتوانیم، هر مقداری که میتوانیم؛ این مسئلهی مهمی است.
البته ما از بیثباتی سیاسی پاکستان نگرانی داریم. قدرتهای متجاوز و سلطهطلب از این وضعیت دارند استفاده میکنند، فرصتطلبها دارند سوءاستفاده میکنند. بعضی از دولتهای متجاوز میخواهند پاکستان را به پادگان نظامی خودشان تبدیل کنند؛ اینها هم هست. اینها هم نگرانیهای دیگری است که امیدواریم ملت رشید پاکستان خودشان متوجه باشند. دولت پاکستان وظائفشان را میدانند و انشاءاللَّه خداوند کمکشان کند، بتوانند به بهترین وجهی خودشان را از این مصیبت بیرون بکشند.
مسئلهی فلسطین، همچنان مسئلهی اول دنیای اسلام است. جنایات در غزه همچنان ادامه دارد. جنایات در کرانهی غربی رود اردن همچنان ادامه دارد. رژیم صهیونیستی با کمال وقاحت و پرروئی ظلم و ستم خود را بر مردم مظلوم فلسطین ادامه میدهد، آنوقت آنجا در واشنگتن جلسهی کنفرانس صلح میگذارند! صلح با کی!؟ میخواهند قضایای فلسطین را، جنایات دشمنان ملت فلسطین را سرپوش بگذارند، با این مذاکراتی که اسمش را گذاشتهاند «مذاکرات صلح»! غاصبی آمده است خانهی یک ملت را غصب کرده است، به این اکتفاء نکرده؛ از هر نوع امکانی برای سرکوب این ملت استفاده میکند، اینها هم با کمال بیاعتنائی - دنیای غرب، آمریکا و دیگران - نشستهاند دارند تماشا میکنند، متجاوز و ظالم و سرکوبگر را تشویق هم میکنند، آن وقت جلسه میگذارند برای صلح! کدام صلح!؟ چه صلحی!؟ بین کی و کی؟ آن وقیحهای ستمگرِ صهیونیست هم با کمال پرروئی در مقابل فلسطینیها میایستند، میگویند بایستی یهودیسازی را شما قبول کنید. جنایت بزرگ آنها این است که میخواهند یهودیسازی کنند. قدس شریف را، قبلهی مسلمانان را، فلسطین عزیز را، به عنوان یهودیسازی، مرکز ظلم و ستم و توطئهی خودشان قرار بدهند. این مسئلهی اصلی ماست.
امیدواریم که خداوند متعال به ملتهای مسلمان توفیق بدهد، به دولتهای مسلمان کمک کند که بتوانند وظیفهی خودشان را در مقابل این حادثهی تلخ، این واقعهی تلخ بشناسند. البته ملت فلسطین خوشبختانه با همهی این فشارها، با کمال قدرت و استقامت ایستاده است. آدم باورش نمیآید؛ یک ملت اینقدر مقاوم! اینقدر با همت و با غیرت! این فشارهای عجیب و غریب آنها را نتوانسته است به عقب وادار کند، به عقب بنشاند. از بیست سال پیش و سی سال پیش، فلسطینیها امروز قویترند، مصممترند، عازمترند؛ توانائیشان هم بحمداللَّه بیشتر است و بدون شک و تردید فلسطینیها خواهند توانست دست متجاوز را قطع کنند و بساط این رژیم قلابی و دروغین را از سرزمین فلسطین جمع کنند.
پروردگارا! پروردگارا! عبادات این ملت، زحمات این ملت، تضرع و خشوع این ملت در طول ماه رمضان و روز عید فطر را به کرمت قبول کن. پروردگارا! درهای رحمت و مغفرت را بر روی این مردم باز کن. پروردگارا! گرهها و مشکلات از کار مردم بگشا. پروردگارا! روزبهروز حرکت این ملت به سمت پیشرفت و به سمت قلهها را آسانتر و سریعتر بگردان. پروردگارا! ما را بیامرز. پروردگارا! ما را از فیض رمضان، از فیض عید فطر، از فیض تضرع و خشوع محروم مفرما. پروردگارا! اموات ما را مشحون از لطف و رحمت خود بگردان. پروردگارا! امت اسلامی را روزبهروز سرافرازتر بفرما.
بسماللَّهالرّحمنالرّحیم
و العصر. انّ الانسان لفی خسر. الّا الّذین امنوا و عملوا الصّالحات و تواصوا بالحقّ و تواصوا بالصّبر.
والسّلام علیکم و رحمةاللَّه و برکاته
۱) شیخ بهائی
۲) روم: ۳۰
۳) شیخ بهائی
۴) علل الشرائع، ج ۱، ص ۲۶۸
۵) اخلاص: ۳-۱
پیوندهای مرتبط:
در این رابطه ببینید: