استفتائات - هبه، هدیه، جایزه بانکی، مهر و ارث

استفتائات

احکام سفر

مناسک حج

احکام خمس

ارسال استفتاء

هبه، هدیه، جایزه بانکی، مهر و ارث

اجوبه الاستفتائات

س 851: آیا هبه و هدیه عید (عیدی) خمس دارد؟

ج: هبه و هديه خمس ندارد، هرچند احوط اين است که اگر از مخارج سال زياد بيايد، خمس آن پرداخت شود.

س 852: آیا به جایزه‏هایی که توسط بانکها و صندوق‏های قرض‌الحسنه به افراد پرداخت می‏شود، خمس تعلّق می‏گیرد یا خیر؟

ج: خمس در جايزه‏ها و هديه‏ها واجب نيست.

س 853: آیا مبالغی که بنیاد شهید به خانواده‏های شهدا می‏پردازد، به مازاد از مخارج سال آن، خمس تعلّق می‏گیرد؟

ج: چيزى که بنياد شهيد به خانواده‏هاى عزيز شهدا هديه مى‏کند، خمس ندارد.

س 854: آیا نفقه‏ای که شخصی از طرف پدر یا برادر یا یکی از اقوام دریافت می‏کند، هدیه محسوب می‏شود یا خیر؟ در صورتی که نفقه دهنده خمس اموال خود را نپردازد، آیا بر نفقه گیرنده پرداخت خمس آنچه که از او می‏گیرد، واجب است؟

ج: تحقق عنوان هبه و هدیه تابع قصدِ دهنده است و در فرض سؤال بر نفقه گیرنده، پرداخت خمس آن واجب نیست.

س 855: به دخترم یک واحد مسکونی به عنوان جهیزیه عروسیش داده‏ام، آیا این واحد مسکونی خمس دارد؟

ج: اگر هبه واحد مسکونى که به دخترتان بخشيده‏ايد، عرفاً مطابق شأن شما محسوب شود، و در بين سال خمسى بخشيده باشيد، دادن خمس آن واجب نيست.

س 856: آیا جایز است که انسان مالی را قبل از گذشت یک سال بر آن، به همسرش هدیه دهد، با آنکه می‏داند وی آن مال را برای خرید خانه در آینده و یا مخارج ضروری، ذخیره خواهد کرد؟

ج: اين کار جايز است و مالى که به همسرتان بخشيده‏ايد، اگر به مقدارى باشد که عرفاً مناسب شأن شما و افراد مانند شماست و بخشش صورى و به قصد فرار از خمس هم نباشد، خمس ندارد.

س 857: زن و شوهری برای اینکه خمس به اموال آنها تعلّق نگیرد، قبل از رسیدن سال خمسی‏شان، اقدام به هدیه کردن سود سالانه خود به یکدیگر می‏کنند، امیدواریم حکم خمس آنها را بیان فرمایید.

ج: با اين‏گونه بخشش که صورى و براى فرار از خمس است، خمسِ واجب از آنان ساقط نمى‏شود.

س 858: شخصی برای رفتن به حج استحبابی مبلغی را به حساب سازمان حج واریز کرده، ولی قبل از تشرف به زیارت خانه خدا، فوت نموده است، این مبلغ چه حکمی دارد؟ آیا مصرف کردن آن در نیابت از حج میت واجب است؟ آیا خمس به آن تعلّق می‏گیرد؟

ج: فيش حج که در قبال مبلغى که به حساب سازمان حج واريز کرده، دريافت نموده، به قيمت فعلى‏اش از ترکه ميت محسوب مى‏شود، و ميت اگر حج برذمّه ندارد و وصيت به حج هم نکرده، صرف آن در حج نيابى براى ميت واجب نيست، و خمس آن اگر پرداخت نشده‏ باشد، در فرض سؤال واجب است پرداخت شود.

س 859: باغ پدری از طریق بخشش یا ارث به پسرش منتقل شده است، آن باغ هنگام هدیه یا انتقال به او بابت ارث، قیمت زیادی نداشت، ولی در حال حاضر قیمت آن هنگام فروش با قیمت قبلی آن تفاوت زیادی کرده است، آیا به آن مقدار زیادی که بر اثر افزایش قیمت حاصل شده، خمس تعلّق می‏گیرد؟

ج: ارث و هبه و پول فروش آنها خمس ندارد، هرچند قيمت آنها افزايش يافته باشد، مگر اينکه نگهدارى آن به قصد تجارت و زياد شدن قيمت باشد؛ که در اين صورت، پس از فروش بنا بر احتياط واجب بايد خمس ارزش افزوده آن پرداخت شود.

س 860: اداره بیمه مبلغی را بابت هزینه درمان به من بدهکار است و مقرر شده که در همین روزها به من پرداخت شود، آیا به این مبلغ خمس تعلّق می‏گیرد؟

ج: اگر از درآمد هزینه کرده‌اید و بعد بیمه آن را برمی‌گرداند، خمس دارد.

س 861: آیا به پولی که از حقوق ماهیانه‏ام برای خرید لوازم ازدواج در آینده، پس‌انداز می‏کنم، خمس تعلّق می‏گیرد؟

ج: اگر عين پولى را که بابت حقوق ماهيانه مى‏گيريد، پس‌انداز مى‏کنيد، بايد سر سال خمس آن پرداخت شود، مگر آنکه بخواهيد تا چند روز آينده صرف خريد لوازم ضرورى ازدواج نماييد.

س 862: در کتاب «تحریرالوسیله» آمده است که مهریه زن خمس ندارد و فرقی بین مهریه مدت‌دار و بدون مدت گذاشته نشده است، امیدواریم آن را توضیح فرمایید.

ج: در عدم وجوب خمس مهريه فرقى بين مهريه مدت دار و بدون مدت و بين پول نقد و کالا وجود ندارد.

س 863: دولت در ایام عید به کارمندان خود اجناسی را به عنوان عیدی داده که مقداری از آن تا سر سال باقی مانده است. با توجه به اینکه عیدی کارمندان خمس ندارد، ولی چون ما در برابر این اجناس مقداری پول پرداخت کرده‏ایم، لذا آنچه به ما داده می‏شود هدیه به معنای دقیق آن نیست، بلکه با قیمت کمتری در برابر عوض داده شده است، آیا خمس آن مقدار از کالا که در برابر آن پول پرداخت شده، باید داده شود؟ یا اینکه باید قیمت واقعی آن در بازار آزاد محاسبه و خمس آن پرداخت شود؟ و یا چون عیدی است، هیچ‌گونه خمسی ندارد؟

ج: در فرض مذکور نظر به اينکه قسمتى از اجناس در واقع از سوى دولت مجانى به کارمند داده مى‏شود و در برابر قسمتى پول دريافت مى‏کنند، فلذا از کالاى باقى‌مانده به نسبت مقدارى که پول در برابر آن پرداخت نموده‏ايد، واجب است که خمس عين اجناس باقى‌مانده يا قيمت فعلى آن را بپردازيد.

س 864: شخصی فوت نموده و هنگام حیات، خمسی را که بر ذمّه‏اش بوده در دفتر خود یادداشت کرده و تصمیم به پرداخت آن داشته است، در حال حاضر بعد از فوت وی همه افراد خانواده او به استثنای یکی از دخترانش از پرداخت خمس خودداری کرده و در ترکه متوفّی برای مخارج خود و میت و غیر آن، تصرّف می‏کنند، خواهشمندیم نظر خود را در رابطه با مسائل زیر بیان فرمایید: 1 ـ تصرّف در اموال منقول و غیرمنقول متوفّی توسط داماد یا یکی از ورّاث او، چه حکمی دارد؟ 2 ـ غذا خوردن داماد یا یکی از ورثه در خانه او چه حکمی دارد؟ 3 ـ تصرّفات قبلی این افراد در اموال میت و غذا خوردن آنها در خانه متوفّی چه حکمی دارد؟

ج: اگر ميّت وصيت کند که مقدارى از دارايى او به عنوان خمس پرداخت شود يا ورثه يقين پيدا کنند که وى مقدارى خمس بدهکار است، تا وصيت ميت و يا خمسى را که بر عهده دارد از ما ترک او ادا نکنند، نمى‏توانند در ترکه او تصرّف نمايند، و تصرّفات آنان قبل از عمل به وصيت وى يا پرداخت دين او، نسبت به مقدار وصيت يادين در حکم غصب است و نسبت به تصرّفات قبلى نيز ضامن هستند.

دریافت کتاب

پاسخ به سوالات شرعی مخاطبان

استفتائات مناسبتی

زبان های دیگر

ارتباط با ما

Email Newsletter

کلیدواژه

تلکس خبری

تلفن همراه

پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله‌العظمی سيدعلی خامنه‌ای (مد‌ظله‌العالی) - مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی

All Content by Khamenei.ir is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.