1372/03/21
انتخابات ششمین دوره ریاست جمهوری
ششمین دوره انتخابات ریاست جمهوری 128 داوطلب داشت که 4 نفر از آنان یعنی حجتالاسلام علی اکبر هاشمی رفسنجانی، دکتر احمد توکلی، عبدالله جاسبی و مهندس رجبعلی طاهری تأیید صلاحیت شدند.
هر یک از این چهار کاندیدا در حوزه کاری خود وزنه سیاسی بودند و از اوایل پیروزی انقلاب در صحنه سیاسی ایران حضور داشتند.
هاشمی رفسنجانی یکی از نخبگان سیاسی کشور و مشخصترین عنصر جناح میانه محسوب میشد. احمد توکلی از فعالان جناح راست، عبدالله جاسبی از جناح میانه و رجبعلی طاهری از جناح راست سنتی (عضو سابق هیأتهای مؤتلفه اسلامی) بودند. با این حال هیچ یک از آنها را نمیتوان از نظر شخصیت سیاسی، قدرت تبلیغاتی و نفوذ اجتماعی با هاشمی رفسنجانی قابل مقایسه دانست.[1]
در این دوره از انتخابات، انتقادات کاندیداهای رقیب حجتالاسلام رفسنجانی و به ویژه احمد توکلی، از سیاستهای دولت و به خصوص سیاستهای فرهنگی - اقتصادی و همچنین هزینههای صرف شده در بخش توسعه، از مهمترین رخدادهای رقابتهای انتخاباتی بود.
سرانجام، انتخابات ریاست جمهوری دوره ششم در تاریخ 21 خرداد 72 برگزار شد. از مجموع 33میلیون و 156هزار و 55 نفر افراد واجد شرایط،50 ممیز 66 صدم درصد آنان، یعنی 16 میلیون 796 هزار و787 نفر در انتخابات شرکت کردند؛[2] و هاشمی رفسنجانی توانست با کسب ۱۰ میلیون و ۵۶۶ هزار و ۴۹۵ رأی، برای یک دوره دیگر به عنوان رئیس جمهور ایران، انتخاب شود.
همچنین احمد توکلی ۴ میلیون و ۲۶ هزار و ۸۷۹ رأی کسب کرد. همچنین عبدالله جاسبی ۱ میلیون و ۴۹۸ هزار و ۸۴ رأی و رجبعلی طاهری هم ۳۸۷ هزار و ۶۵۵ رأی را کسب کردند. بلافاصله پس از اعلام نتایج انتخابات و با وجود پیروزی هاشمی رفسنجانی، کاهش حدوداً 25 درصدی آراء وی در مقایسه با دوره قبل، از سوی جناحهای سیاسی از دو منظر متفاوت تفسیر شد.[3]
جناح چپ، سیاستهای اقتصادی دولت، به ویژه سیاست تعدیل و حذف تدریجی یارانهها را عامل کاهش 25 درصدی آرای هاشمی رفسنجانی ذکر نمود، در حالی که جناح راست، نارضایتی مردم از حضور تعدادی از وزرا در کابینه که تفکرات متفاوتی با جناح راست و شخص رئیس جمهور داشتند را، علت اصلی این امر میدانست.[4]
حضرت آیتالله خامنهای در ساعت هشت و پنج دقیقه، رأی خود را در محل حسینیه امام خمینی(ره) به صندوق شماره 110 انداختند. دهها خبرنگار و فیلمبردار خارجی و داخلی از صحنه رأی دادن مقام معظم رهبری فیلم و گزارش تهیه کردند.
------------------------------------------------------
[1] - روزنامه ایران، 29 اردیبهشت 84 ؛ جواد دلیری، مروری بر پیشینهیانتخابات ریاست جمهوری در ایران
[2] - پورتال وزارت کشور که در آدرس www.moi.ir قابل دسترسی است. همچنین در این انتخابات بیشترین مشارکت مربوط به استان ایلام (66 ممیز 26 صدم درصد) و پائینترین میزان مشارکت، مربوط به استان اصفهان (42 ممیز6 صدم درصد) بود.
[3] - غلامرضا خواجه سروی، رقابت سیاسی و ثبات سیاسی در جمهوری اسلامی ایران، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1382، ص 350
[4] - شهبازی، محبوب، تقدیر مردمسالاری؛ نقش انتخابات در روند دمکراسی ایران، تهران: روزنه،1380، ص 264
هر یک از این چهار کاندیدا در حوزه کاری خود وزنه سیاسی بودند و از اوایل پیروزی انقلاب در صحنه سیاسی ایران حضور داشتند.
هاشمی رفسنجانی یکی از نخبگان سیاسی کشور و مشخصترین عنصر جناح میانه محسوب میشد. احمد توکلی از فعالان جناح راست، عبدالله جاسبی از جناح میانه و رجبعلی طاهری از جناح راست سنتی (عضو سابق هیأتهای مؤتلفه اسلامی) بودند. با این حال هیچ یک از آنها را نمیتوان از نظر شخصیت سیاسی، قدرت تبلیغاتی و نفوذ اجتماعی با هاشمی رفسنجانی قابل مقایسه دانست.[1]
در این دوره از انتخابات، انتقادات کاندیداهای رقیب حجتالاسلام رفسنجانی و به ویژه احمد توکلی، از سیاستهای دولت و به خصوص سیاستهای فرهنگی - اقتصادی و همچنین هزینههای صرف شده در بخش توسعه، از مهمترین رخدادهای رقابتهای انتخاباتی بود.
سرانجام، انتخابات ریاست جمهوری دوره ششم در تاریخ 21 خرداد 72 برگزار شد. از مجموع 33میلیون و 156هزار و 55 نفر افراد واجد شرایط،50 ممیز 66 صدم درصد آنان، یعنی 16 میلیون 796 هزار و787 نفر در انتخابات شرکت کردند؛[2] و هاشمی رفسنجانی توانست با کسب ۱۰ میلیون و ۵۶۶ هزار و ۴۹۵ رأی، برای یک دوره دیگر به عنوان رئیس جمهور ایران، انتخاب شود.
همچنین احمد توکلی ۴ میلیون و ۲۶ هزار و ۸۷۹ رأی کسب کرد. همچنین عبدالله جاسبی ۱ میلیون و ۴۹۸ هزار و ۸۴ رأی و رجبعلی طاهری هم ۳۸۷ هزار و ۶۵۵ رأی را کسب کردند. بلافاصله پس از اعلام نتایج انتخابات و با وجود پیروزی هاشمی رفسنجانی، کاهش حدوداً 25 درصدی آراء وی در مقایسه با دوره قبل، از سوی جناحهای سیاسی از دو منظر متفاوت تفسیر شد.[3]
جناح چپ، سیاستهای اقتصادی دولت، به ویژه سیاست تعدیل و حذف تدریجی یارانهها را عامل کاهش 25 درصدی آرای هاشمی رفسنجانی ذکر نمود، در حالی که جناح راست، نارضایتی مردم از حضور تعدادی از وزرا در کابینه که تفکرات متفاوتی با جناح راست و شخص رئیس جمهور داشتند را، علت اصلی این امر میدانست.[4]
حضرت آیتالله خامنهای در ساعت هشت و پنج دقیقه، رأی خود را در محل حسینیه امام خمینی(ره) به صندوق شماره 110 انداختند. دهها خبرنگار و فیلمبردار خارجی و داخلی از صحنه رأی دادن مقام معظم رهبری فیلم و گزارش تهیه کردند.
------------------------------------------------------
[1] - روزنامه ایران، 29 اردیبهشت 84 ؛ جواد دلیری، مروری بر پیشینهیانتخابات ریاست جمهوری در ایران
[2] - پورتال وزارت کشور که در آدرس www.moi.ir قابل دسترسی است. همچنین در این انتخابات بیشترین مشارکت مربوط به استان ایلام (66 ممیز 26 صدم درصد) و پائینترین میزان مشارکت، مربوط به استان اصفهان (42 ممیز6 صدم درصد) بود.
[3] - غلامرضا خواجه سروی، رقابت سیاسی و ثبات سیاسی در جمهوری اسلامی ایران، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1382، ص 350
[4] - شهبازی، محبوب، تقدیر مردمسالاری؛ نقش انتخابات در روند دمکراسی ایران، تهران: روزنه،1380، ص 264