[ بازگشت ] | [ چـاپ ] مربوط به :بیانات در دیدار اعضای همایش مرحوم حاج آقا نورالله اصفهانی - 1384/05/15 عنوان فیش :تبیین نقش روحانیت شیعه در قضایای مشروطه کلیدواژه(ها) : تاریخ نهضت مشروطیت, جلوداری روحانیت در انقلاب اسلامی, تاریخ مبارزات و پیروزی انقلاب اسلامی نوع(ها) : روایت تاریخی متن فیش : یك بُعد دیگر[لزوم شناخت شخصیتهای اثرگذارسیاسی ، اجتماعی ،علمی و اقتصادی] كه آن هم واقعاً به نظرم خیلی مهم است، این است كه ما روحانیت شیعه را آن‌چنان كه بوده، معرفی كنیم. ما در قضایای مشروطه به مرحوم آخوند نازیدیم و بالیدیم و افتخار كردیم؛ به مرحوم میرزای نائینی همین‌طور؛ اما قضیه در همین حدود تقریباً متوقف ماند؛ درحالی‌كه در قضیه‌ی مشروطه شخصیت‌های برجسته‌ای بودند. شما نگاه كنید به تاریخ كسروی، مثلًا فلان شخص كه در تبریز یك قطار فشنگ به خود می‌بسته و رشادت‌هایی كرده، شده یك شخصیت! البته ما نمی‌گوییم چرا؛ اما اسم «ثقة الاسلامِ» با آن عظمت، كه اتفاقاً كسروی از او تعریف كرده، یا همان بزرگانی كه پدر من نعش آن‌ها را در دوران نوجوانی بالای دار دیده بود- در همان روز عاشورایی كه روسها این‌ها را به دار كشیدند- خیلی كم مطرح هستند. این‌ها خیلی افراد بزرگ و خیلی شخصیت‌های برجسته‌ای بودند. ما چرا اجازه بدهیم این ظلم به روحانیت شیعه بشود؟ شما نگاه كنید كه در سرتاسر كشور، چه كسانی انجمن‌های ملی را می‌گرداندند؟ درست است كه در تكوین مشروطیت، هم جریان روحانیت و هم جریان روشن‌فكری، هر دو، دخیل بودند- این را نمی‌شود انكار كرد و این مقدماتِ همان چیزی بود كه بعد اسمش شد مشروطیت، و اول، عدالت‌طلبی و قانون‌گرایی و قانون‌طلبی بود- اما در عمل، آن كسانی كه وارد میدان شدند و حقیقتاً بارهای سنگین مثل همین انجمن‌های ملی- نه بارهای نان و آب‌دار مثل نمایندگی مجلس از تهران و وزارت- را به دوش گرفتند، چه كسانی بودند؟ شما اگر به جاهایی كه انجمن فعالیت داشته نگاه كنید، خواهید دید كه در رأس انجمن، یك یا دو یا سه روحانی بوده‌اند. این قضیه در مشهد بود؛ كمااینكه در تبریز، در اصفهان، در شیراز و در لار هم همین‌طور بود. بنابراین، می‌بینید كه این شخصیت‌های روحانی بودند كه وارد میدان شدند. ما یك نمونه‌ی دیگر آن را در كمیته‌های بعد از انقلاب می‌بینیم. این كار، نان و آبی نداشت؛ خطرِ كشته شدن و ترور شدن و متهم شدن هم داشت؛ اما اگر روحانیون نبودند، كمیته‌ها را اداره نمی‌كردند، به مساجد نمی‌آمدند، افراد مسلح و سلاح‌ها را جمع نمی‌كردند و تا چند ماه، همه‌ی‌ وظایف یك دولت را به‌قدر مقدور خودشان انجام نمی‌دادند، چه كسی می‌خواست این كار را بكند؟ ما هیچ‌كس را نداشتیم؛ نه روشن‌فكرها این ظرفیت را داشتند، نه این همت را به خرج می‌دادند و نه هرگز این خطرپذیری را مجموعه‌ی روشن‌فكری، حقاً و انصافاً از خودش نشان داده است. به‌هرحال، به روحانیت ظلم شده است. یك‌قدری شما روی این مسئله تكیه كنید.