عید نوروز / بهار/تحویل سال/سال نو/پیام نوروزی / نوروز /1فروردین/روز اول سال/اولین روز سال
درخواست تبدیل حال بشر به بهترین حالات در دعای نوروز
یا مقلّب القلوب و الابصار. یا مدبّر اللیل و النّهار. یا محوّل الحول و الاحوال. حوّل حالنا الی احسن الحال(1).
فرا رسیدن عید سعید نوروز را که سرآغاز بهار طبیعت و بهار جسم و جان انسان است، به همه‌ی هممیهنان عزیز و به همه‌ی ایرانیان در هر جای عالم که هستند، صمیمانه تبریک عرض میکنم؛ مخصوصاً به خانوادههای عزیز ایثارگر، خانوادههای عزیز شهدای گرانقدرمان، اسرا و جانبازان و آزادگان و خانوادههایشان و همه‌ی کسانی که در راه اعتلای نظام مقدّس جمهوری اسلامی و ایران عزیز، تلاش و مجاهدت میکنند.
همچنین به ملتهایی که نوروز را گرامی میدارند، بخصوص به ملتهای آسیای میانه و افغانستان و بالاخص به مردم تاجیکستان و جمهوری آذربایجان، تبریک عرض میکنم.
امیدوارم سرآغاز سال جدید، سرآغاز روزهای نو، زیبا و بانشاط و سرشار از سعادت و خوشبختی برای مردم عزیزمان در چهارگوشه‌ی کشور و در همه جای میهن بزرگ و پهناورمان باشد.
در این دعای پُرمغزی که در آغاز سخن، تلاوت شد و بر زبان همه جاری است، از خدای متعال درخواست میکنیم که حال ما را به بهترین حالات برگرداند. هرجا که باشیم و هرچه نیکویی در حال ما باشد، نیکوتر از آن هم هست. ما از خداوند متعال در این دعا، درخواست میکنیم که حال ما را به بهترین حالات برساند. این درخواست، مخصوص حال شخصی نیست؛ بلکه درباره‌ی کسان خود، ملت خود و در یک دایره‌ی وسیعتر، درباره‌ی بشر و انسانیت است.
۱) زاد المعاد - مفتاح الجنان، علامه مجلسی، ص ۳۲۸؛
وَ رَوَوْا فِی غَیْرِ الْکُتُبِ الْمَشْهُورَةِ قِرَاءَةَ الدُّعَاءِ التَّالِی عِنْدَ تَحْوِیلِ السَّنَةِ کَثِیراً، وَ قَالَ بَعْضُهُمْ بِقِرَاءَتِهِ ۳۶۰ مَرَّةً: یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ. وَ بِرِوَایَةٍ أُخْرَی: یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ.
ای دگرگون کننده قلب‌ها و دیده‌ها، ای تدبیر کننده شب و روز، ای تغییردهنده سال و حال‌ها، حال ما را به بهترین حال تغییر ده.
مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، ص ۲۹۹ (اعمال عید نوروز).1377/01/01
لینک ثابت
ما سال دیگری را در پیش داریم؛ سالی نو و روزی نو که نوروز نشانه شروع این سال است.
...
من بار دیگر برای همه شما دعا میکنم. امیدوارم روز و نوروز خوش و بهاران باصفا، با برکت و زیبایی در انتظار همه ملت ایران باشد، و سالی پُربرکت و سرشار از عزّت و عظمت را در پیش داشته باشید.1377/01/01
لینک ثابت
فرا رسیدن عید سعید نوروز را که سرآغاز بهار طبیعت و بهار جسم و جان انسان است، به همه هممیهنان عزیز و به همه ایرانیان در هر جای عالم که هستند، صمیمانه تبریک عرض میکنم؛ مخصوصاً به خانوادههای عزیز ایثارگر، خانوادههای عزیز شهدای گرانقدرمان، اسرا و جانبازان و آزادگان و خانوادههایشان و همه کسانی که در راه اعتلای نظام مقدّس جمهوری اسلامی و ایران عزیز، تلاش و مجاهدت میکنند.
همچنین به ملتهایی که نوروز را گرامی میدارند، بخصوص به ملتهای آسیای میانه و افغانستان و بالاخص به مردم تاجیکستان و جمهوری آذربایجان، تبریک عرض میکنم.
امیدوارم سرآغاز سال جدید، سرآغاز روزهای نو، زیبا و بانشاط و سرشار از سعادت و خوشبختی برای مردم عزیزمان در چهارگوشه کشور و در همه جای میهن بزرگ و پهناورمان باشد.
در این دعای پُرمغزی که در آغاز سخن، تلاوت شد و بر زبان همه جاری است، از خدای متعال درخواست میکنیم که حال ما را به بهترین حالات برگرداند. هرجا که باشیم و هرچه نیکویی در حال ما باشد، نیکوتر از آن هم هست. ما از خداوند متعال در این دعا، درخواست میکنیم که حال ما را به بهترین حالات برساند. این درخواست، مخصوص حال شخصی نیست؛ بلکه درباره کسان خود، ملت خود و در یک دایره وسیعتر، درباره بشر و انسانیت است.
البته باید توجه داشته باشیم که دگرگونی هر پدیده‌‌‌ای در عالم، به دست انسان است و همه تحوّلها با اراده انسان، انجام می‌‌‌گیرد. انسان اگر بخواهد در وضعیت جامعه خود، کشور خود و زندگی خود، تحوّل ایجاد کند، باید این تحوّل را در خود آغاز کند - تحوّل اخلاقی، تحوّل درونی، رفتن به سوی صفا و انسانیت، عبودیّت پروردگار و تسلیم در مقابل اراده خداوند عالم و آفریننده هستی - که این تحوّل، سعادت انسانها را متضمّن است.1377/01/01
لینک ثابت
خداوند متعال را سپاسگزارم که توفیق عنایت فرمود امسال در زیر انوار مرقد مطهّر حضرت ثامن الحُجج علیه آلاف التّحیة والثناء، آغاز سال شمسی هجری را در خدمت شما برادران و خواهران مشهدی و نیز زائران محترم این آستان مبارک باشم. عید سعید نوروز را به همه شما تبریک عرض میکنم و امیدوارم ان‌‌‌شاءاللَّه با استضائه از این انوار مقدّسه و مانند اوّلین روز سال که بحمداللَّه با یاد خدا و اولیای خدا گذشت، همه سالتان به انوار توحید و ولایت و انوار معنوی دین مطهّر و مقدّس اسلام و تعالیم ائمّه علیهم السّلام منوّر باشد.
در ابتدا مطلبی درباره عید نوروز عرض کنم. به نظر من آنچه که ملت ایران در باب عید نوروز انجام داده است، یکی از زیباترین و شایسته‌‌‌ترین کارهایی است که میشود با یک مراسم تاریخی و سنّتی انجام داد. اوّلِ سال شمسی ما ایرانیها، یعنی اوّل بهار - عید نوروز است. اوّلاً ملت ایران افتخار دارد که سال شمسی او هم سال هجری است؛ یعنی همچنان که سال قمری ما - که سال ۱۴۱۸ است - از مبدأ هجرت خاتم الانبیاء علیه و علی آله الصّلاة والسّلام است، سال شمسی ما هم از مبدأ هجرت است. بقیه ملتهای مسلمان برای سال شمسی خود، از سال میلادی استفاده میکنند؛ ولی ما ایرانیها، هجرت نبىّ اکرم را، هم مبدأ سال قمری قرار دادیم، هم مبدأ سال شمسی.
این، مطلبِ اوّل که به نظر من نشانگر هنر و عشق و علاقه ایرانی به تعالیم مقدّس اسلام و به آثار مطهّر و مقدّس نبوی است. در ضمن، اوّلِ سال را اوّلِ فصل بهار انتخاب کرده‌‌‌ایم، در حالی که مسیحیان، اوّلِ زمستان را اوّلِ سال قرار میدهند! البته فرق آنها با ما این است که ولادت حضرت مسیح، تاریخ مشخّصی ندارد و یک مطلب حدسی است؛ در حالی که هجرت نبىّ مکرّم اسلام، از نظر تاریخی کاملاً دقیق و مشخّص است. به هر حال ما اوّلِ بهار را اوّلِ سال خودمان قرار داده‌‌‌ایم که این هم یک ذوق و سلیقه ایرانی است. اوّلِ بهار، اوّلِ رویش طبیعت، اوّلِ بیداری باغ و راغ و بوستان و اوّلِ بالندگی همه موجودات زنده است. این بهتر از زمستان است که وقت مردن و انجماد طبیعت و گیاه و نباتات است.
در تعالیم اسلام نکته‌‌‌ای وجود دارد که خوب است برادران و خواهران به آن توجّه کنند. اسلام با سنّتهایی که از قبل از اسلام باقی مانده است، دو نوع رفتار میکند. اوّلاً بعضی سنّتهای غلط را به‌‌‌کلّی از بین می‌برد و نابود میکند؛ چون سنّتهای درستی نیست. مثل این که عربها قبل از اسلام، دختران خودشان را نگه نمیداشتند، یا بیشترِ ملتهای غیرمسلمان، جنس زن را تحقیر و اهانت میکردند! اسلام این سنّت را به‌‌‌کلّی از بین برد؛ چون به‌‌‌کلّی غلط بود.
ثانیاً اسلام بعضی از سنّتها را از بین نبرده است. کالبد سنّت را نگه داشته و محتوا و روح آن را عوض کرده است؛ مثل بسیاری از اعمال و مراسم حج. این طوافی را که ملاحظه میکنید، قبل از اسلام هم بود؛ منتها محتوای طواف، محتوای شرک بود! اسلام آمد و این عمل را از محتوای شرک آلود، خالی و از محتوای توحید پُر کرد. طواف در آن زمان، مظهر گرایش انسان به آلهه و اربابِ ادّعایی و پنداری بود؛ آن را تغییر داد و مظهر ارادت انسان به مرکز عالم وجود - یعنی حضرت حق متعال و وجود مقدّس پروردگار - قرار داد. ظاهر را نگه داشت و باطن را عوض کرد.
اسلام در بسیاری از مواقع، با سنّتها این کار را میکند. مردم ما عینِ همین کار را با نوروز کردند؛ نوروز را نگه داشتند و محتوای آن را عوض کردند. نوروز در ایران، جشنی در خدمت حکومتهای استبدادىِ قبل از اسلام بود! به همین خاطر است که «نوروزباستانی»، «نوروز باستانی» میگویند! «نوروز» اش خوب است، ولی «باستانی» اش بد است! «باستانی» یعنی این که همه این جشنهای دوره سال - مثل جشن «نوروز»، یا جشن «مهرگان»، یا جشنهای دیگری نظیر «خردادگان»، «مردادگان» و جشنهای گوناگونی که قبل از اسلام بوده است - در خدمت حکومتهای استبدادی و سلطنتهای پوسیده دوران جاهلیت ایران بود! محتوای نوروز، محتوای مردمی و خدایی نبود؛ توجّه و ارادت به حضرت حق در آن نبود؛ جهات عاطفی و انسانی و مردمی در نوروز نبود! ملت ایران نوروز را نگه داشتند؛ اما محتوای آن را عوض کردند. این محتوای امروز نوروز ایرانی، غیر از محتوای باستانی است.
نوروز برای ملت ما، امروز عبارت است از اوّلاً : توجّه مردم به خدا. اوّلِ تحویلِ سال که میشود، مردم دعا میخوانند، «یا محوّل الحول والاحوال» میگویند، آغاز سال را با یاد خدا شروع میکنند، توجّه خود را به خدا زیاد میکنند. این، ارزش است. ثانیاً نوروز را بهانه‌‌‌ای برای دید و بازدید و رفع کدورتها و کینه‌‌‌ها و محبّت به یکدیگر قرار میدهند. این همان برادری و عطوفت اسلامی و همان صله رحم اسلام است؛ بسیار خوب است. ضمناً نوروز را بهانه‌‌‌ای برای زیارت اعتاب مقدّسه قرار میدهند؛ به مشهد مسافرت میکنند - که همیشه یکی از پرجمعیت‌‌‌ترین اوقات سال در مشهد مقدّس، اوقات عید نوروز بوده است - این بسیار خوب است.
پس میبینید که نوروز را نگه داشتند، محتوای آن را که غلط بود، به محتوای صحیح و درست تبدیل کردند. این هنر ملت ایران و ذوق و سلیقه ایرانی مسلمان است. ما عید نوروز را از دیدگاه کسانی که با اسلام سر و کار دارند، تأیید میکنیم. عید نوروز، چیز خوبی است. وسیله‌‌‌ای است که با آن دلها شاد میشود، انسانها با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند، صله رحم و صله احباب میکنند؛ چون دوستان و رفقا هم مثل ارحام، احتیاج به صله دارند. انسان باید با ارحام صله کند، باید با دوستان و رفقا هم صله کند؛ یعنی ارتباط برقرار کند. این، ارتباط عید نوروز است که بسیار خوب است.
یک نکته اساسی در نوروز هست که در روایات ما به آن توجّه شده است. من مایلم شما عزیزانی که امروز در این صحن و در صحنهای دیگر و مراکز آستان قدس رضوی هستید - اجتماع عظیم مردم - و این سخن را میشنوید، به آن توجّه کنید. هر یک از آحاد ملت ایران هم که میشنود، به آن توجّه کند.
نوروز، یعنی روز نو. در روایات ما - بخصوص همان روایت معروفِ «معلّیبن‌‌‌خنیس» - به این نکته توجّه شده است. معلّیبن‌‌‌خنیس که یکی از رُوات برجسته اصحاب است و به نظر ما «ثقه» است، جزو شخصیتهای برجسته و صاحب راز خاندان پیغمبر محسوب میشود. او در کنار امام صادق علیه الصّلاة والسّلام زندگی خود را گذرانده و بعد هم به شهادت رسیده است. معلّیبن‌‌‌خنیس - با این خصوصیات - خدمت حضرت میرود؛ اتفاقاً روز «نوروز» بوده است - در تعبیرات عربی، «نوروز» را تعریب میکنند و «نیروز» میگویند حضرت به او میفرمایند : «أتدری ماالنیروز؟» آیا میدانی نوروز چیست؟
بعضی خیال میکنند که حضرت در این روایت، تاریخ بیان کرده است! که در این روز، هبوط آدم اتّفاق افتاد، قضیه نوح اتّفاق افتاد، ولایت امیرالمؤمنین علیه السّلام اتّفاق افتاد و چه و چه. برداشت من از این روایت، این نیست. من این طور میفهمم که حضرت، «روز نو» را معنا میکنند. منظور این است: امروز را که مردم، «نوروز» گذاشته‌‌‌اند، یعنی روزِ نو! روزِ نو یعنی چه؟ همه روزهای خدا مثل هم است؛ کدام روز میتواند «نو» باشد؟
شرط دارد. روزی که در آن اتّفاق بزرگی افتاده باشد، نوروز است. روزی که شما در آن بتوانید اتّفاق بزرگی را محقَّق کنید، نوروزاست. بعد، خود حضرت مثال میزنند و میفرمایند: آن روزی که جناب آدم و حوّا، پا بر روی زمین گذاشتند، نوروز بود؛ برای بنی آدم و نوع بشر، روز نویی بود. روزی که حضرت نوح - بعد از توفان عالمگیر - کشتی خود را به ساحل نجات رساند، «نوروز» است؛ روز نویی است و داستان تازه‌‌‌ای در زندگی بشر آغاز شده است. روزی که قرآن بر پیغمبر نازل شد، روز نویی برای بشریت است - حقیقت قضیه همین است؛ روزی که قرآن برای بشر نازل میشود، مقطعی در تاریخ است که برای انسانها روز نو است - روزی هم که امیرالمؤمنین علیه‌‌‌السّلام به ولایت انتخاب شد، روز نو است.
اینها همه، «نوروز» است؛ چه از لحاظ تاریخ شمسی، با اوّلِ ماه «حَمَل» مطابق باشد یا نباشد. این نیست که حضرت بخواهند بفرمایند که این قضایا، روز اوّلِ «حَمَل» - روز اوّلِ فروردین - اتّفاق افتاده است؛ نخیر. بحث این است که هر روزی که این طور خصوصیاتی در آن اتّفاق بیفتد، روز نو و «نوروز» است؛ چه اوّل فروردین، چه هر روز دیگری از اوقات سال باشد.
خوب؛ من حالا به شما عرض میکنم. روزی که انقلاب پیروز شد «نوروز» است، روز نویی بود. روزی که امام وارد این کشور شد، برای ما نوروز بود. روز فتوحات عظیم این جوانان مؤمن و این ایثارگران ما در جبهه نبرد - علیه نظامیانی که از «ناتو» و «ورشو» و امریکا و شوروی و خیلی از مراکز دیگرِ قدرت تغذیه میشدند - روز پیروزی جوانان ما - با ایمانشان - بر آنها «نوروز» است؛ روز نو است.
حال اگر شما میخواهید روز اوّلِ فروردین را هم برای خودتان روز «نو» و نوروز قرار دهید، شرط دارد. شرطش این است که کاری کنید و حرکتی انجام دهید؛ حادثه‌‌‌ای بیافرینید. آن حادثه در کجاست؟ در درون خود شما! «یا مقلّب القلوب والابصار. یا مدبّراللیل والنّهار. یا محوّل الحول والاحوال. حوّل حالنا الی احسن الحال». اگر حال خود را عوض کردید، اگر توانستید گوهر انسانی خود را درخشانتر کنید، حقیقتاً برای شما «نوروز» است! اگر توانستید پیام انقلاب، پیام پیامبران، پیام امام بزرگوار و پیام خونهای مطهّرِ بهترین جوانان این ملت را - که در این راه ریخته شده است - به دل خودتان منتقل کنید، برای شما «نوروز» است.
عزیزان من! سعی کنید روز اوّل فروردین را برای خودتان «نوروز» کنید. بعضی کسان روز اوّلِ فروردینشان «نوروز» نیست. ممکن است اوّل فروردین برای آنها از هر روز نحسی هم نحستر باشد! اوّل فروردین - «نوروز» - برای آنهایی که در درون خود، به فساد و انحطاط گرایش پیدا میکنند، آنهایی که خود را از خدا دور میکنند، آنهایی که خود را از هدفهای بلند این ملت و این انقلاب جدا میکنند، نوروز نیست، روز عید نیست، روز جشن و روز شادی نیست؛ شوم است! این، آن حقیقت مسأله در باب نوروز است.
پس «نوروز» به طور خلاصه خوب است. اوّلِ سال هجری شمسی است، روز نو، اوّلِ بهار، اوّلِ رویش و جوشش طبیعت و اوّلِ شروع زیباییها در عالم طبیعت است. این را برای خودتان هم اوّلِ بالندگی و جوشش و اوّلِ بروز زیباییها قرار دهید و برای خودتان «روز نو» کنید.1377/01/01
لینک ثابت
